Succesvolle polderoudjes gaan voor het zingen de kerk uit 22 april 2002 door Jos van Hezewijk
De mislukte bescherming van de Bosnische moslimenclave Srebrenica kan nauwelijks de reden zijn van het opstappen van Wim Kok als minister-president. Want als we eerlijk zijn eerlijker dan Pim Fortuyn met zijn rotsmoes dat Nederland vol is- dan liggen maar weinigen van ons wakker van het leed van buitenlanders. Overigens zijn er genoeg andere redenen om ze te helpen. Drie doden onder terugschietende Dutchbatters had meer schijnheilige commotie veroorzaakt. Bovendien had Ruud Lubbers de kwalijke uitzending van het slecht geoutilleerde Dutchbat op zijn kerfstok en was dat door media en Tweede Kamer klakkeloos afgedwongen. De tweede grote fout, het onder de pet houden van de mislukking door de landmachttop had zondermeer op het conto van minister van Defensie Frank de Grave afgeschreven kunnen worden. Nee, Kok’s resultaten waren niet de reden voor vertrek. Het is niet ondenkbaar dat we over een jaar met een onwerkbare wankele coalitieregering alsnog met smart terugverlangen naar paars. Kok’s grootste fout was om het sterke linkse merk van de PvdA in het saaie paarse midden te laten verwateren. Srebrenica was een goede gelegenheid om met opgeheven hoofd het strijdtoneel te kunnen verlaten. Met dank aan Jan Pronk. Wim zag net als de bestuursvoorzitters Cees Smaling van PCM, Kees van Lede van Akzo Nobel, Kees Storm van Aegon, Karel Vuursteen van Heineken, Cor Boonstra van Philips, Ton Swelheim van Nuon, Pieter Korteweg van Robeco, Leo Berndsen van Nedlloyd, Antoon van den Berg van Dumeco, Herman de Boon van Cebeco en Cees Knol van Geveke de poten onder de zetel vandaan gezaagd. Door de babyboom is er een groot overschot van zich naar boven vechtende managers. De pers heeft bovendien na overdreven lof voor de paarse en internethype het huidige poldertijdperk in strijd met de waarheid uitgeroepen tot een zwarte bladzijde in de geschiedenis en jaagt op zondebokken. De altijd gelijk krijgende kiezer, klant en aandeelhouder maakt na de hype van iedere molshoop een berg. Neerlands old boys vreesden een oneervol afzwaaien en besloten daarom dat ze maar beter bij een goede gelegenheid tijdig met de vut konden gaan. Wordt je tenminste in de analen nog als good guy bijgeschreven.
De overeenkomst tussen Wim Kok en genoemde captains of industry is ook dat ze allemaal erg lang aan de macht waren. Langer dan de optimale 7 vette jaren, waarna media en aandeelhouders over het algemeen uitgekeken raken op het charisma. Dat wordt overigens nog wat voor Peter Bakker, de nieuwe veertig-jarige baas van TNT Post Groep. Hij kan voor zijn vijftigste al achter de geraniums gaan zitten.
Dezelfde beperkte zittingstermijn doet inmiddels ook opgang bij commissarissen. Old boy Hans van Liemt (nummer 16 op de lijst van invloedrijkste commissarissen) heeft de afschaffing van de wettelijke leeftijdgrens voor commissarissen van 72 jaar niet nodig. Op 68-jarige leeftijd vertrekt hij als commissaris bij ABN AMRO, Océ en Gamma. Het commissariaat wordt steeds zwaarder. "Er is meer transparantie en dus zit de commissaris meer in een glazen huis”. Laat staan bestuursvoorzitters en ministers. Jan en alleman meent zich met allerlei details te moeten bemoeien. Afgerekend worden op het eindresultaat is er niet meer bij.
Het is echter niet allemaal kommer en kwel dat tot het vertrek van onze toplieden leidt. Onze vuttende toplieden krijgen allerlei leuke aanbiedingen. Voormalig topman Pieter Korteweg van Robeco heeft het VVD-programma geschreven, Jan Michiel Hessels van Vendex dat van het CDA, Herman Wijffels van de Rabobank is tegenwoordig voorzitter van de SER. Het Srebrenica-debacle zal ook voor Wim Kok een internationale politieke carrière niet in de weg staan. Op de eerste plaats draagt hij daarvoor nauwelijks verantwoordelijkheid. Op de tweede plaats heeft de hoofdverantwoordelijke Ruud Lubbers op dit moment zelfs een prestigieuze topfunctie als Hoge Commissaris van de Vluchtelingen. Juist opstappen wegens een internationale kwestie vergroot Wim’s kans op een leuk internationaal karweitje. Conservatieve oude mannenpartij Fortuyn rukt op 7 maart 2002 door Jos van Hezewijk
Al enkele jaren wordt de sfeer in de bestuurskamers van de Nederlandse bedrijfstop verziekt door betweterige babyboomers. De laatste slachtoffers zijn topman Cees Smaling van krantenconcern PCM en Hans van der Wielen van vitamine- en babyvoedingconcern Numico. Maar nu slaan deze betweterige oude conservatieve mannen ook toe in de achterkamertjes van de Nederlandse politieke top in de persoon van Pim Fortuyn. Dit heerschap heeft een kenmerkende babyboom-carrière achter de rug van Marxist tot conservatieve kapitalist, steeds als een egoïstische betweter.
In de zestiger en zeventiger jaren verstoorden de betweterige babyboomers in grote kiezersgetale de welvarende rust van Nederland met jonge linkse praatjes. Zij eisten de met hard werken verdiende centjes op voor de jeugd. Inmiddels beginnen deze babyboomers grijze haren te vertonen en slaat de angst toe. Nu verstoort deze dominante groep wederom de welvarende rust van Nederland met rechtse praatjes en eisen zij de centjes wederom op voor hun eigenbelang. Hoewel Nederland in vergelijking met andere welvarende landen geen noemenswaardige problemen met allochtonen, veiligheid, zorg en werklozen kent, menen deze dominante babyboomers wederom dat ze alles beter kunnen dan de rest van de wereld. Wederom wordt deze hype volop gesteund door de infotainment van de media. Het gezapige politieke establishment durft wederom de rug niet recht te houden, durft de problemen niet te ontkennen en gaat mee in de conservatieve trend. Nog enkele decennia zullen deze dominante oude conservatieve mannen de sfeer in Nederland blijven bepalen, want de meeste babyboomers zijn momenteel pas veertig jaar oud. England rules the waves 2002/03/07 door Jos van Hezewijk
Bij Koninklijke/Shell hebben de Britten duidelijk het voortouw genomen nu een Nederlandse bestuurder is opgevolgd door de Brit Malcolm Brinded. Hiermee is een einde gekomen aan het traditionele Nederlandse overwicht. Misschien is het zelfs voor een onderneming als Shell niet meer mogelijk een dubbele nationaliteit te handhaven in weerwil van de globalisering. Unilever, dat ook altijd geroemd werd om zijn dubbele nationaliteit met eveneens een licht bestuurlijk en financieel Nederlands overwicht ging Shell al voor. Ook het hoofdkantoor van Unilever is de facto in Londen gevestigd. Recente Nederlands-Britse kongsi’s als Reed Elsevier en Corus (British Steel en Hoogovens) vielen al na enkele jaren in Britse handen.
Februari jl. schreven we nog dat er bij Koninklijke/Shell machtsspelletjes aan de gang leken. In februari werd namelijk bekend dat de Nederlandse Shell-bestuurder Harry Roels (53) per 30 juni de pijp aan Maarten gaf om "persoonlijke redenen”. Er werd geopperd dat de Nederlander niet zou worden opgevolgd. Eerder werd de Nederlander Jeroen van der Veer een beetje gepasseerd als voorzitter van het comité van directeuren. Normaliter wisselen Engelse en Nederlandse CEO’s elkaar af. In 2000 stapte plotseling de Nederlander Maarten van den Bergh op. De Britten hadden toen een licht overwicht bij Shell. Na al die jaren van een wankel overwicht van de Nederlandse Koninklijke Petroleum (60% van de aandelen en drie van de bestuurders) op het Engelse Shell Trading (40% van aandelen en twee bestuurders) is misschien nu de tijd aangebroken dat de baas duidelijk uit de mouw komt. England rules the waves. De agrarische wereld wordt omgeploegd door stadse lui 2002/03/07 door Jos van Hezewijk
De laatste jaren rommelt het voortdurend op het boerenland. November jl. berichtten we dat AVEBE, Campina Melkunie, Greenery, Cehave, Nutreco, Dumeco en Cebeco wel duiventillen leken. Steeds meer buitenstaanders nemen deze coöperaties op de schop. Nu wordt ook herenboer Rabobank omgeploegd. Het begon allemaal enkele jaren geleden, toen de charismatische Herman Wijffels de trekker overgaf aan Hans Smits. Wijffels moest het poldermodel gaan redden als voorzitter van de SER. Smits was daarvoor achtereenvolgens topman van het ministerie van Verkeer en Waterstaat en van Schiphol. Hij heeft zich enkele jaren ingehouden maar heeft nu de machtige Raad van Beheer van de Rabobank afgeschaft ten gunste van secondant Raad van Toezicht. De voorzitterschap van dit gremium, boerenbons David Luteijn (58) mag plaatsmaken voor professor Lense Koopmans. Het enige dat deze hoogleraar met de agrarische wereld deelt is zijn uitzicht op de polder. Wel is hij al enige jaren vice-voorzitter van de nu opgeheven Raad van Beheer van de Rabobank. Koopmans maakte naam met de sterfhuisconstructie van Ogem en in de wereld van de zorg. Opmerkelijk is ook het vertrek van de machtige voorzitter van de Raad van Beheer, Wim Meijer. Deze PvdA-politicus bracht jaren geleden al een aardschok teweeg in het door het CDA gedomineerde landbouwwereldje. De aardverschuiving bij de Rabobank wordt gelardeerd met het vertrek van de ouwegetrouwe hoofddirecteur Wim van den Goorbergh. Hij wordt verantwoordelijk gehouden voor enige Rabo-schandalen van de laatste jaren.
Overigens is er ook bij de overige agrarische coöperaties nog geen einde gekomen aan het omploegen. In augustus mochten we berichten dat hoofddirecteur ir. J.L. Kooy (53) met onmiddellijke ingang was opgestapt. Om persoonlijke redenen was het officiële commentaar. In oktober legde bovengenoemde boerenbons David Luteijn ook al zijn voorzitterschap van deze raad van commissarissen neer. In december legden vice-voorzitter Cees Wantenaar en Hessel Bierman hun functies neer. Nu is er sprake van dat de gehele hoofddirectie opgeheven wordt. In ieder geval is topman Herman de Boon per 1 februari vertrokken. Hij was nooit een echte boer, maar zijn voorlopige opvolger is dat zeker niet. Deze Ton Houben is verbonden aan Boer & Croon Executive Management. Ook de andere nieuwe directeur, Klaas Wagenaar komt van dit bureau. Overigens was Klaas daarvoor CFO van de gevallen ster Baan.
Ook de agrarische noviteit melkrobotfabrikant Prolion is in handen gevallen van onbekende stadse lui. Directievoorzitter Henk Buitenhuis zal uiterlijk binnen drie maanden opstappen. De Rabobank kan zijn achtergestelde leningen goeddeels afschrijven. Nederland kent nauwelijks meer een platteland.
P.S. oktober 2002
De heer Van den Goorbergh schreef de Elite Group het volgende met een verzoek tot correctie In uw bericht 2002/03/07 "de agrarische wereld wordt omgeploegd door stadse lui" brengt u mijn vertrek bij de Rabobank in verband met enkele Rabo schandelen. Inmiddels zal u door de berichtgeving rondom het vertrek van Hans Smits wel duidelijk zijn geworden dat dit verband niet bestaat, hetgeen overigens door de Rabobank ook steeds is gezegd. Het is naar mijn mening een goed idee om de desbetreffende text in het bericht 2002/03/07 aan te passen dan wel anderszins een correctie aan te brengen, opdat de argeloze internet-surfer niet op het verkeerde been blijft staan. Na Hollandse voetballers nu ook Hollandse bouwvakkers in Spaanse handen? 2002/02/07 door Jos van Hezewijk
Het enthousiasme van HBG-topman Carel Jan Reigersman over de overname van bouwconcern Hollandse Beton Groep (HBG) door het Spaanse Grupo Dragados wekt alom verwondering, behalve bij de aandeelhouders, die wel van de aandelen af willen voor een redelijk prijsje in cash. Wijken de Hollandse kooplieden evenals in de Tachtigjarige Oorlog wederom bijna voor het grote geld? Ballast Nedam kan de Nederlandse eer nog redden. Men verbaast zich vooral over de overname, omdat verleden jaar Reigersman zich tot het uiterste verzette tegen een overname door het Heijmans van topman Joop Janssen. Daarentegen werd zelfs baggeraar Ballast Nedam aan de baggervloot toegevoegd onder het motto "een goede baggeraar gooit niet met modder". Het leverde HBG zelfs een veroordeling op wegens wanbeleid. Maar zo vreemd was dat verzet van Reigersman niet, want Joop Janssen wilde de baggerpoot juist doorschuiven naar Boskalis, waarmee HBG geminimaliseerd en vooral de rol van HBG-topman Reigersman uitgespeeld zou zijn. De huidige situatie met een zogenaamde overname door het Spaanse Grupo Dragados ligt heel anders. Op de eerste plaats komt Reigersman met nog drie andere HBG-bestuurders in de leiding van een van de grootste bouwbedrijven van Europa. Daar droomt toch iedere topman van? Dat is andere koek dan een oer-Hollands Heijmans-HBG. Ook jonkheer Aernout Loudon ziet zich als commissaris van de Nederlands-Spaanse megacombinatie gerevancheerd voor die keer in het verleden dat hij als topman van Akzo voor de Spaanse rechter moest verschijnen wegens de handel en wandel van een Spaanse dochteronderneming. Op de tweede plaats is de overname door het Spaanse Grupo Dragados in plaats van een fusie vooral een kwestie van slim rekenen. De beide bouwbedrijven zijn namelijk even groot wat betreft omzet. Alleen heeft het Spaanse Grupo Dragados een vele malen hogere beurswaarde, waardoor het vele malen gemakkelijker de overnamesom op tafel kan leggen. Een overname op kosten van de belegger is dan heel wat aantrekkelijker dan een fusie. Sinterklaas komt immers ook uit Spanje. Op de derde plaats is het nog maar de vraag wie op termijn de macht in handen zal krijgen. De bedoeling is dat de stand in de bestuurskamer 4 - 4 wordt. Alle vier HBG'ers en vier Spanjaarden in de raad van bestuur van de gezamenlijke onderneming. Voorlopig staan de Spanjaarden nog wel op voordeel, omdat de Spaanse topman Santiago Foncillas ook de topman wordt van de gezamenlijke onderneming. Het wordt een euro op zijn kant. We weten hoe het afgelopen is met de Nederlandse voetbalcoupe van Louis van Gaal bij Barcelona. De baas komt uit de mouw 2002/01/16 door Jos van Hezewijk
In organisaties moet duidelijk zijn waar de eindverantwoordelijkheid ligt. In goede tijden komt dat niet zo nauw, maar in slechtere tijden kunnen de potenzagers hun slag slaan en zal al snel duidelijk worden wie de baas is. Informele macht wordt verzilverd. De baas komt uit de mouw.
Officieel is Eureko een pan-Europese verzekeraar, waarin 8 Europese verzekeringsmaatschappijen deelnemen. De meeste deelnemingen zitten onder de 5%. Het Portugese BCP/Atlântico heeft echter 17,10% van de aandelen en leverde in het verleden ook de CEO, namelijk João Talone. Deze legde in december echter zijn functie neer. Nu heeft echter ook CFO Isabel Hudson, een van de weinige vrouwelijke topmanagers in Nederland, haar functie ter beschikking gesteld. Of liever gezegd, is die haar afgenomen door Nol Hoevenaars, tot 1 januari jl. de bestuursvoorzitter van Achmea en momenteel CEO van Eureko. Hoe kan ie, zou je denken? Wel Stichting Administratiekantoor Achmea Tussenholding houdt 69,41% van het aandelenkapitaal. De baas komt uit de mouw.
Aart van Bochove was tot voor kort topman van Martinair. Hij werd openlijk geschoffeerd door oud-topman en oprichter Martin Schröder en kon dus wel gaan. Hij is inmiddels opgevolgd door CFO Arie Verberk, overigens oud-plaatsvervangend secretaris-generaal van het Ministerie van Economische Zaken. Nu is een nieuwe CFO aangetreden in de persoon van Rob de Fluiter Balledux (38). Klinkt vrolijk, maar in feite is Martinair onder curatele gesteld van Nedlloyd. Nedlloyd? Is dat geen rederij? Ja en nee. Ja, het was een rederij en heeft nog een groot belang in P & O Nedlloyd. Maar nee, het is officieel een beleggingsmaatschappij met ook al jarenlang een 50% aandelenpakket in Martinair. Nu gaat het niet zo goed met Martinair. KLM dat de andere 50% van de aandelen heeft, mag de vliegtuigen in de lucht houden. Nedlloyd let op de centjes, want De Fluiter was CFO van Nedlloyd. De baas komt uit de mouw.
Bij Transavia hoeft KLM de macht niet te delen met een ander. Dus als op 1 april zetbaas Peter Legro met pensioen gaat, kunnen ze zonder moeite een jongen uit de eigen stal neerzetten. Deze Floris van Pallandt gaf jarenlang leiding aan KLM Cityhopper, KLM UK en hielp in Engeland prijsvechter Buzz van de grond, de toekomst van Transavia. KLM had blijkbaar geen trek meer in een zetbaas als Peter Legro, die toch de neiging tot een onafhankelijkheidsbeweging had. De baas komt uit de mouw.
En... de nieuwe topman voor een half jaar van NS is Karel Noordzij. Hij was begin negentiger jaren de collega van president-directeur Hans Smits van Schiphol, een topper uit het Oosterscheldenetwerk, dat de wereld van de infrastructuur en het vervoer beheerst. Met deze Noordzij heeft dit ingenieursnetwerk eindelijk eens een wat minder technocratisch en meer communicatief figuur naar voren geschoven, zodat er hoop gloort. En... twee van de vier commissarissen zijn topambtenaren van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, secretaris-generaal R.J.J.M. Pans en directeur-generaal Maarten van Eeghen, die in 1999 door directie-voorzitter van de NS, Rob den Besten naar huis werd gestuurd. Achteraf gezien tekende NS daarmee al zijn doodvonnis. Minister Tineke Netelenbos van Verkeer & Waterstaat beweert dat haar jongens daar gedurende een half jaar alleen de belangen van de NS zullen behartigen. Maar wiens brood men eet... Maar hoe komt Tineke nu aan dat half jaar? Oh ja, dan zijn de verkiezingen voorbij. De opdracht van haar jongens zal dan ook wel zijn: pappen en nat houden. De baas komt uit de mouw.
Ook bij Shell lijken er machtsspelletjes aan de gang. Werd eerder de Nederlander Jeroen van der Veer een beetje gepasseerd als voorzitter van het comité van directeuren, stapte in 2000 plotseling de Nederlander Maarten van den Bergh op, nu werd bekend dat de Nederlander Harry Roels (53) per 30 juni de pijp aan Maarten geeft om 'persoonlijke redenen'. De Britten hebben nu een licht overwicht bij Shell. Na al die jaren van een wankel evenwicht tussen Nederland en Engeland, is misschien nu de tijd aangebroken dat de baas duidelijk uit de mouw komt. NS: De directietrein na rondje om de kerk terug bij af 2002/01/03
Er werd nauwelijks over de Nederlandse Spoorwegen (onze NS) geklaagd toen het onder de geliefde socioloog Leo Ploeger een degelijke bureaucratische organisatie was. Het kostte wel een paar centen. Tot in 1992 VVD’er Rob den Besten als topman aantrad en de ellende begon. Hij moest de NS verzelfstandigen, rendabel maken en wilde de NS graag klaar stomen voor een beursgang. Daartoe trok hij Leendert Schouten aan als financiële man. Schouten was een jobhopper, die voor zijn nieuwe uitdaging -zoals dat heet- in de raad van bestuur van Volvo Car en Heineken had gezeten. Ook de benoeming van Rob den Besten zelf had enige wenkbrauwen doen fronsen. Den Besten kwam van Schiphol en was daarvoor secretaris-generaal op het ministerie van Verkeer en Waterstaat geweest. Je zou kunnen zeggen dat hij zichzelf aardig verzelfstandigd had. Het wereldje van Verkeer en Waterstaat is nogal klein, want de huidige topman van de Rabobank, Hans Smits, was hiervoor ook topman van Schiphol en daarvoor ook al secretaris-generaal van Verkeer en Waterstaat. Sterker nog. Toen Rob den Besten door de raad van commissarissen van de NS overgehaald werd om over te stappen van Schiphol naar de NS, was Smits daar commissaris. Als het ware stippelde Hans Smits met Rob den Besten hun gezamenlijke carrière uit. In de tijd van Den Besten had de NS treinen over, nam het aantal reizigers af en maakte de NS een fors verlies. Den Besten had door dat het onroerend goed het meest renderende onderdeel van NS was. Uitbreiding van het treinverkeer had dan ook niet de hoogste prioriteit.
Rob den Besten was een econoom van het zuiverste water en bleef afstandelijk en hard en daarom niet erg geliefd bij het NS-personeel, wat er onder andere uiteindelijk toe leidde dat hij in februari 2000 om "persoonlijke” redenen opstapte. De door hem in 1995 tot directeur van NS Reizigers benoemde Hans Huisinga kreeg de macht in handen. Al snel werd buitenstaander Leendert Schouten verwijderd, die verder job kon gaan hoppen. In plaats daarvan verzamelde Huisinga getrouwen uit de NS-gelederen om zich heen: Tjibbe Stelwagen van NedTrain als COO, Roy Lantain van personeelszaken en Hans Portheine voor Corporate Development. Opnieuw werd de strategie gewijzigd. De beursgang werd op aandringen van president-commissaris Jan Timmer overboord gegooid. Het vervoer kreeg weer de prioriteit. Met groot succes. Het aantal reizigers nam spectaculair toe. Er werd zelfs winst gemaakt, maar de investeringen in treinen waren dramatisch achtergebleven. Ook het grootste probleem was gebleven. De communicatieve eigenschappen van Huisinga waren even dramatisch als van zijn voorganger. Overigens typisch een probleem van een techneutenorganisatie. Tot overmaat van ramp stapten de echte treinmannen in 2001 op: COO Tjibbe Stelwagen en CCO Hans Portheine. Zij hadden weinig vertrouwen in het rondje om de kerk. In hun plaats kwamen een rekenmeester, CFO Marcel Niggebrugge en een marketingman, Bert Meerstadt van het Engelse Young & Rubicam. Het personeel zag de bui hangen en keerde de kont tegen de krib. Nu dan zijn onder druk van minister Tineke Netelenbos de laatste NS-mannen, topman Hans Huisinga en R. Lantain van de trein gesprongen. Ook de raad van commissarissen heeft de consequenties getrokken en dat zijn niet de eersten de besten. Eerste-Kamerlid voor de PvdA, Frits Castricum. Verder de multicommissarissen oud-Philips-topman Jan Timmer, Pieter Bouw, oud-topman van KLM, Ton van de Graaf, oud-secretaris-generaal van het ministerie van Algemene Zaken, Jan Kalff, oud-topman van ABN AMRO, Yvonne van Rooy, oud-staatssecretaris van Economische Zaken en Aad Jacobs, oud-topman van ING. Aad Jacobs mocht al eerder bij Vedior meemaken dat de hele raad van commissarissen kon vertrekken. Sneu voor Yvonne van Rooy, die pas dit jaar was aangetreden. Ze heeft nu alleen nog een commissariaat bij de Rabobank. De Rabobank? Zit daar niet als topman Hans Smits. En is de nieuwe door de minister voorgestelde president-commissaris ook niet van president-commissaris (voorzitter van de Raad van Beheer) van de Rabobank: Wim Meijer, voormalig (PvdA) Commissaris van de Koningin van Drenthe en Staatssecretaris van Cultuur en Welzijn. De minister had deze partijgenoot natuurlijk al achter de hand en de 0,1 % te veel vertraging was slechts een slappe smoes. Verder komen er vier topambtenaren in de raad van commissarissen. Hiermee is de NS weer terug bij af, ligt het probleem evenals onder Rob den Besten weer bij de politiek -waar het thuis hoort- en kan het spel weer van voor af aan beginnen. Negatieve handelsbalans topmanagers 15 december 2001
Nu de globalisering alleszins onder vuur ligt en dit geloof nauwelijks meer gepredikt durft te worden, lijkt de geest in Nederland uit de fles. In de raden van bestuur van de vijfhonderd grootste ondernemingen kwamen er dit jaar negentien buitenlanders bij. Het meest opzienbarend is de aanwijzing door Kees Storm van de Amerikaan Donald Shepard tot zijn opvolger als topman bij Aegon. Gezien de overgrote meerderheid van belangen in de Verenigde Staten zou dit tot enige gefronste wenkbrauwen moeten leiden. En dit keer schijnt het geen grap van Storm. Zijn gedoodverfde kroonprins Paul van de Geijn (ook geen grap) zou binnenkort wel eens zijn aftreden bekend kunnen maken. De raad van commissarissen kent ook al 40% buitenlanders. Bijna zo spectaculair en eveneens onopgemerkt gebleven is de benoeming van de Amerikaan Gerald Hobbs als vice-voorzitter van de raad van bestuur van VNU. Binnen afzienbare tijd wordt hij bijna zeker de opvolger van Rob van den Bergh. Tezamen met de benoeming van de Amerikaan Michael Connors in de raad van bestuur zou je bijna kunnen spreken van een reversed takeover door ACNielsen bij VNU. Op dezelfde wijze als dat Vedior in Engelse handen kwam. Van Leer, Reed Elsevier en Baan gingen hun voor. Topman Carel van den Driest van ECT lijkt al op de vlucht geslagen voor de Chinese grootaandeelhouder Hutchinson Whampoa. KPN, ASML, Wolters Kluwer en Buhrmann zitten in de gevarenzone met de helft buitenlandse bestuurders. Bij de laatste wordt de Amerikaan Bob King volgend jaar opgevolgd door zijn landgenoot Mark Hoffman. Ook SHV heeft de weg van de globalisering ingeslagen met de eerste buitenlander in de raad van bestuur, de Ier Patrick Kennedy. Bij vleesverwerker Nutreco gaat de zalm een steeds grotere rol spelen en daarmee Noorwegen. In de raad van commissarissen zien we de Noor Svein Rennemo opduiken. De raad van commissarissen wordt nu gedomineerd door buitenlanders. Polynorm is geheel in Oostenrijkse handen gevallen nadat Corus (Hoogovens) niet thuis had gegeven. Het goede nieuws is dat er vijftien Nederlanders bestuurder zijn bij gelijksoortige buitenlandse bedrijven. Theo de Kool van Douwe Egberts is CFO van de Amerikaanse moeder Sara Lee is geworden. Douwe Egberts is dan ook een grote dochter. En multicommissaris Pieter Bouw, oud-topman van KLM, wordt zo goed als zeker president-commissaris van Crossair, de rest van het feitelijke failliete Swisair. Helaas staat daar tegenover dat topman Leo Berndsen (59), in het gevecht om de macht bij het Engels-Nederlandse P &O Nedlloyd bij Nedlloyd de handdoek in de ring heeft gegooid. Hij blijft wel lid van de board van P & O en wordt commissaris bij Nedlloyd om over de schouder van zijn opvolger mee te kijken. Hij laat de globale strijd verder over aan zijn opvolger Haddo Meijer, die tevens bestuursvoorzitter is van P & O Nedlloyd. En dan de grote klapper van dit jaar: Ben Verwaayen, oud-KPN-bestuurder en momenteel director bij het Amerikaanse Lucent, treedt per 1 februari 2001 aan als CEO van British Telecom. Voor CEO's goede tijd om in te stappen 15 december 2001
Voor de CEO's blijft het per saldo kommer en kwel, ondanks hun steeds meer dictatoriale rol. Slechts 13% haalde in 2000 het pensioen. En het aantal gevallen CEO’s is dit jaar zeker niet minder. Hans Zwarts van Randstad, Paul Smits van KPN, Ole van der Straaten van Laurus, Cees van Luijk van Getronics, Leo Berndsen van Nedlloyd en Carel van den Driest van ECT zijn spraakmakend, maar slechts enkelen van de velen. Kijken we naar de gevallen bestuursvoorzitters van de laatste maanden dan zien we: hoofddirecteur ir. J.L. Kooy (53) van Cebeco, Mel Kroon (44), de Algemeen directeur van Hooge Huys Verzekeringen, professor Hans Leenaars (49), voorzitter raad van bestuur SNS Reaal, Jan Bezemer (42), Algemeen directeur van C & A Nederland, Antoon van den Berg, directievoorzitter van Dumeco en Directievoorzitter Aart van Bochove (62) van Martinair. Overigens was zijn opvolger, alvorens CFO bij Martinair te worden, plaatsvervangend Secretaris-Generaal op het ministerie van Economische Zaken. Per slot van rekening hebben ook de topmannen Kees Storm (59) van Aegon, Karel Vuursteen (60) van Heineken en Cees Knol (58) van Geveke hun pensioen niet afgewacht. In dit economische klimaat valt er alleen maar te verliezen voor zittende CEO's. Maar het is een goede tijd om in te stappen voor een nieuwe generatie. Ook gerommel aan de top van financials 12 december 2001
Financials waren ooit een oase van rust. Maar dat is nu definitief voorbij. Het gerommel aan de top tien jaar geleden bij de totstandkoming van ING bij de fusie van NMB Postbank en Nationale-Nederlanden leek een rimpeling. Het was echter de voorbode van het feit dat de verharding in de bestuurskamers ook was doorgedrongen in de statige bankgebouwen. Denk maar aan het verwijderen van oud-concurrenten Jan Maarten de Jong, Dolf van den Brink en Reinhardt van Tets uit de raad van bestuur van ABN-AMRO in augustus door bestuursvoorzitter Rijkman Groenink. SNS Bank krijgt per 1 februari een nieuw lid van de hoofddirectie in de persoon van Theo Janssen (38). Het is eigen kweek van SNS. Bij SNS Reaal stapte in augustus de bestuursvoorzitter op om persoonlijke redenen. Deze professor Hans Leenaars was al eerder bestuurder bij Robeco. Robeco bood weinig kansen na de overname door de Rabobank. De integratie van Robeco en de Rabobank is overigens in volle gang. Een Rabo-man werd in oktober directeur bij Robeco Bank Holding, namelijk Bram Kruimel (52). De directeur van Robeco Bank werd op zijn beurt voorzitter van de directie van Rabo Private Banking Trust en wel G.M.P.M. van Berkel (50). In april vluchtte Angelien Kemna van Robeco naar ING Asset Management. Bij Fortis blijft de strijd tussen Nederlanders en Belgen doorwoekeren. De veelbelovende financiële professor dr. R.A.H.van Meer (52) hopte van Aegon via Shell en ABN-AMRO naar Fortis op zoek naar betere carrière-kansen. Verder dan voorzitter van de raad van bestuur van Fortis Investment Management en lid van de raad van bestuur van Fortis Bank is hij hier niet gekomen. In oktober is hij opgestapt om persoonlijke redenen, wat meestal staat voor ruzie in de tent. Richard Wohanka heeft zijn plaatsje bij Fortis Investment Management ingenomen. Ook Mel Kroon (44), de Algemeen directeur van Hooge Huys Verzekeringen heeft per 1 november het bijltje erbij neer gegooid. Hij hopte van de raad van bestuur van Fokker via Begemann naar Hooge Huys op zoek naar persoonlijke ontwikkeling. Hij laat evenals professor van Meer en Angelien Kemna doorschemeren dat zijn taak door de gewichtige dictaten van de CEO uitgehold wordt. Ook Jaap Fieret (49), voorzitter van het executive committee van NIB Capital Asset Management en lid van de raad van bestuur, is vertrokken per 31 oktober vermoedelijk wegens moeite met de grote baas. In dit geval de Belg Marc Gedopt, afkomstig van Generale Bank. Opstand tegen almacht CEO december 2001
De collega’s van de CEO zijn niet zo gelukkig met zijn almaar zwaardere positie. Hierdoor wordt hun taak uitgehold. Angelien Kemna, die van Robeco naar ING Asset Management overstapte, de voorzitter van de raad van bestuur van Fortis Investment Management, professor dr. R.A.H. van Meer en Mel Kroon, Algemeen directeur van Hooge Huys Verzekeringen en Jaap Fieret, voorzitter van het executive committee van NIB Capital Asset Management en lid van de raad van bestuur, lieten al zoiets blijken bij hun plotse vertrek. De CMO (Chief Marketing Officer) van Endemol, Ron Vorstenbosch liet er geen misverstand over bestaan dat hij te weinig ruimte kreeg van de CEO. Hij was nog geen jaar in dienst. 12 oktober stapte hij subiet op. Om dezelfde reden vertrok ook al de CFO van HBG, Kerst Troost (49) in september. Soms regeert de CEO nog als het ware over zijn graf. Zeker als hij grootaandeelhouder is. Dat is het geval bij Randstad waar het een openbaar geheim is dat oud-ING Bank-bestuurder Hans Zwarts (61) voortijdig moet opstappen per 1 januari 2002 van Frits Goldschmeding. In zijn plaats treedt Cleem Farla (56), een vriendje van Goldschmeding uit de Randstad-gelederen. Bij de Telegraaf hebben ze officieel geen CEO, maar een collegiaal bestuur, hoewel de op 1 december met pensioen gaande Bert van Aken informeel de voorman is. Nog steeds tekort aan CFO's december 2001
De financiële opleidingen op de universiteiten zijn niet erg populair. Liever doet men iets meer strategisch dan de cijfertjes uitrekenen voor de CEO. Er lijkt hierdoor een groot tekort aan CFO’s in Nederland. Het opstappen van de CFO van HBG, Kerst Troost (49), omdat hij te weinig strategische ruimte krijgt, is dan ook pijnlijk. Per 15 oktober heeft HBG bij Unilever als CFO Tjalling Tiemstra weggekaapt. Sara Lee/DE raakt eveneens zijn CFO kwijt per 1 januari 2002. Eigenlijk is dat een opsteker, want Theo de Kool (48) is gepromoveerd tot CFO van het moederbedrijf Sara Lee Comp. In de Verenigde Staten. Per 1 september verruilde CFO Gerard van Alphen al vrolijk de raad van bestuur van SNS Reaal Groep voor NIB Capital. In juli kreeg CFO Theo de Raadt kreeg zelfs na een uitstapje bij Nutreco de voorzittersstoel bij Ahrend aangeboden. Geveke, waarvan gezegd wordt dat het in de etalage staat voor verkoop, kon ook moeilijk aan een CFO komen. Eind juni was de CFO Tjalling Haisma (44) er als een haas vandoor gegaan. Eerder had Geveke hem weggekocht bij Otra. Geveke heeft het tot oktober moeten doen met een interim-CFO, namelijk drs. M.F. Nouel. In oktober is Nouel teruggetreden, nadat drs. G.J.M. Dijkstra (53) bereid is gevonden om CFO te worden bij Geveke. Dijkstra was controller bij Stork. Uitverkoop industrie maakt toplieden kopschuw december 2001
De moeilijkheden bij Geveke zijn een teken aan de wand voor de industriële ondernemingen in Nederland. Nederlandse industriële ondernemingen hebben aan Nederland toch maar een smalle machtsbasis om de vleugels uit te slaan. Daarom zijn ze minder aantrekkelijk voor toplieden. Niet alleen rende daar in juni CFO Tjalling Haisma (44) hard weg. Ook het plotselinge vertrek van bestuursvoorzitter Cees Knol (58) in april schijnt te maken gehad te hebben met de voorgenomen verkoop-strategie van de Geveke-commissarissen. Bij Geveke wordt van een fusie gesproken met een sterke partner. Ook over Stork gaan dergelijke verhalen de ronde. Wat dit betreft is de controller van Stork, drs. G.J.M. Dijkstra (53) er bij Geveke als CFO weinig op vooruitgegaan. Het industriële bedrijf Polynorm is nu zeker verkocht aan het grotere Oostenrijkse Voest-Alpine, dat evenals Polynorm voor de auto-industrie werkzaam is. Met de president-directeur zal dit niet zo’n problemen geven. Voor de overname was al bekend gemaakt dat ir. P.D.A. Huisman (61) per 1 januari 2002 zal vertrekken. Het is te hopen dat de nieuwe president-directeur, M.B.H. Schabos (52) hiervan op de hoogte was. Waarschijnlijk wel, want ze hebben geen strategische man genomen, maar de COO van Polynorm zelf. Agrarische toplieden worden nog steeds geruimd december 2001
Niet alleen op de boerderijen is het voortdurend crisis. Ook bij de aan de landbouw gerelateerde bedrijven. In het verleden was het voortdurend raak bij AVEBE, Campina Melkunie, Greenery en Cehave. Ditmaal is Cebeco aan de beurt. In augustus is hoofddirecteur ir. J.L. Kooy (53) met onmiddellijke ingang opgestapt. Om persoonlijke redenen is het officiële commentaar. Bij veevoederbedrijf Nutreco, ooit Hendrix Veevoeders en BP-Nutrition, gaat een meer marktgerichte wind waaien. Daarvoor zijn per 1 oktober in de raad van bestuur managers van Sara Lee en Unilever aangetrokken, respectievelijk Cees van Rijn (54) als CFO en Juergen Steinemann (42). Ook Dumeco, ooit coöperatie Encebe geheten en 1 van de drie grote overlevende vleesverwerkers in Nederland, wordt commerciëler. Daarom fuseerde het met het commerciëler SturkoMeat. Het ziet er naar uit dat sprake is van een reversed take over, want het overgenomen SturkoMeat leverde de directievoorzitter in de persoon van Frans Stortelder per september j.l.. De ouwe getrouwe Antoon van den Berg is met onmiddellijke ingang vertrokken. In juli had Stortelder al plaatsgenomen in de directie met medeneming van zijn SturkoMeat-collega’s Marcel Droste, Lex van Lent en Nico Hendriksen. Ruzie komt in de beste familiebedrijven voor december 2001
De overdracht van de grote familiebedrijven naar de volgende generatie verloopt niet op rolletjes. Eerder bleken Erik Albeda Jelgersma zijn Unigro (Laurus) en Frits Goldschmeding zijn Randstad maar moeilijk te kunnen loslaten. Dit is nu ook het geval bij Heineken, Hunter Douglas en C & A. Alfred Heineken treedt weliswaar uit als voorzitter van de Heineken Holding, dat Heineken N.V. controleert, maar het enige externe lid van deze holding, Jan Maarten de Jong verhuist naar Heineken N.V.. In zijn plaats komen Freddy’s huisvriend Maarten Das, partner bij Loyens & Loeff, zijn dochter Charlene en oud-Heineken-topman Karel Vuursteen. Freddy is zeker niet uitgepoept, want hij is met zijn beleggingsvehikel l’Arche nog altijd meerderheidsaandeelhouder van Heineken Holding. Bij Hunter Douglas (Luxaflex) heeft de oude baas Ralph Sonnenberg (67) vorig jaar bij Hunter Douglas Europe zoon David vervangen door Aad Kuiper (41). Kuiper is tevens opgenomen in de directie. Zoon David houdt zich bezig met het "revolutionair" nieuw internetbedrijf Tapestria. Bij het C & A van de familie Brenninkmeijer hebben zich de laatste jaren heel wat machtsstrijdjes afgespeeld. Enige jaren geleden leek er een nieuwe wind te waaien bij afnemende omzetten. Zowaar kwam een relatieve buitenstaander aan de macht in Nederland, Algemeen Directeur Jan Bezemer. Maar hij is reeds verdwenen. Nu komt er één Zwitserse holding (Cofra Holding) onder aanvoering van Erik Brenninkmeijer (46) en als CEO Patrick. Verder zitten in de raad van bestuur John Brenninkmeijer en Vernon Sankey. Blijkbaar is Lucas Brenninkmeijer (42) met zijn C & A nieuwe stijl afgevoerd. Familiebedrijven zijn mooie brokken voor consultants. Een generatie old boys maakt plaats december 2001
Het betreden van een nieuwe economisch tijdperk -en dan bedoel ik niet de nieuwe economie- wordt onderstreept door het verdwijnen van oude multicommissarissen, old boys. Oud-ABN-AMRO-topman Ruud Hazelhoff (71) ging als commissaris begin dit jaar met pensioen bij Stork en ABN-AMRO en vertrekt bij Heineken per 25 april 2002. Hij is dan nog commissaris bij Nedlloyd, Twentsche Kabel, de Waterschapsbank en Gamma. Op zijn hoogtepunt in 1997 stond hij op de tweede plaats van de machtigste commissarissen en is dit jaar gezakt naar de eenentwintigste. Ruurd Nelissen (70) is dit jaar ook met pensioen gegaan bij ABN-AMRO, alsook bij Schiphol als voorzitter. Hij was als topman van ABN-AMRO de voorganger van Ruud Hazelhoff en in 1997 de zevende machtigste commissariatenverzamelaar van Nederland. Dit jaar stond hij op drieëntwintig. Hij heeft nog commissariaten bij DaimlerChrysler Nederland, Reed Elsevier PLC en I.F.F. (Nederland). Huub van Engelshoven (71) was lid van de Groepsdirectie van Shell en schopte het tot de tiende plaats op de ranglijst van machtigste commissarissen. De top 100 van machtigste commissarissen heeft hij dit jaar niet meer gehaald. Ook hij vertrok wegens zijn leeftijd bij ABN-AMRO dit jaar evenals bij Internatio Muller als voorzitter. Vorig jaar zwaaide hij af als commissaris bij Shell. Engelshoven heeft nog commissariaten bij IHC Caland, Delta Lloyd Nuts Ohra en Shell Petroleum. Oud-lid van de Europese Commissie Frans Andriessen (72) verliet dit jaar DHV en Dela als commissaris in verband met zijn leeftijd. Hij behaalde dit jaar nog de vijfendertigste plaats van multicommissarissen. Wisselingen van de wacht 2001/09/01 in Elan door Jos van Hezewijk
Alom wordt beweerd dat de op het einde van de oorlog geboren babyboomers aan de macht zijn en de top verstoppen. Al eerder constateerden we dat ze in verhouding niet topposities in handen hebben. We moeten aan de hand van de mutaties concluderen dat ze zelfs snel de macht uit handen geven. Bij Gouda Vuurvast gooide algemeen directeur Adrie Eenennaam op 52-jarige leeftijd de handdoek in de ring en bij IBM Nederland Amandus Lundqvist (56). KPNQwest, dat evenals alle telecombedrijven nu een hype naar beneden meemaakt, heeft CFO Willem Ackermans het wel gehad. Ook babyboomer en COO Tjibbe Stelwagen (54) van de Nederlandse Spoorwegen kan geen rondje om de kerk meer meemaken. Maarten Hulshoff (54) gooide al tweemaal het bijltje erbij neer, bij NCM en Rabo International, maar herrijst nu uit zijn as bij Rodamco Europe. En babyboomer Ton de Ruijter (55) heeft ineens bedacht dat zijn directiefunctie bij vleesverwerker Dumeco tegenstrijdige belangen oproept met zijn voorzitterschap van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde. In deze donkere MKZ-tijden ook geen functies om jaloers op te zijn. De vleessector weet geen andere uitweg uit de lage rendementen dan schaalvergroting. Daarom heeft deze laatste verdwijntruc misschien wel meer te maken met de reshuffle in de directie van Dumeco naar aanleiding van de aankoop van SturkoMeat en haar directie. In mei werd namelijk ook aangekondigd dat Marcel Droste, Frans Stortelder, Lex van lent en Nico Hendriksen van het overgenomen SturkoMeat in de directie van Dumeco zullen gaan plaatsnemen. Directeur Jan Meijering van Dumeco heeft laten weten gewoon geen zin meer te hebben in de herstructurering van het bedrijf na de overname.
Iets soortgelijks is aan de hand bij het overigens succesvolle Kempen & Co en Labouchere. De directeuren van Labouchere wreven zich al in de handjes na de overname door de Belgische financiele gigant Dexia. Maar ze hadden buiten de waard gerekend. In dit geval Joop Krant van Kempen & Co. Overigens 'Co' Onno Wentges gaf er in april de brui aan. Had hij voorkennis van wat ging gebeuren ? In ieder geval liet Joop Krant zijn Kempen overnemen door hetzelfde Dexia met de deal dat hij de baas zou worden van Kempen & Labouchere onder de naam Dexia Nederland. Dat vond de baas van Labouchere, Chris Bierman natuurlijk niet leuk en stapte boos op. Als doekje voor het bloeden mogen wel drie directeuren van Labouchere in de directie van Dexia Nederland, waaronder de heren Cornet en Spek. Van Kempen zullen naast directievoorzitter Joop Krant de directeuren Greup en Vlek op de directiefauteuils plaats nemen. Kan nog gezellig worden.
Terwijl we door fusies/overnames en vergrijzing barsten van de topmanagers, wordt er daarentegen om de CFO's gevochten. Gerard van Olphen stapte vrolijk over van de raad van bestuur van SNS Reaal Groep naar NIB Capital. SNS Reaal kaapte op haar beurt Cor van den Bos weg bij Athlon. Oud-CFO van Ahrend Theo de Raadt kreeg van de nieuwe aandeelhouders van Ahrend de voorzittersstoel aangeboden na een uitstapje als CFO bij Nutreco. En KPNQwest trok de buidel voor de de Amerikaanse CFO Jeffrey von Deylen van branchegenoot GTS om het vroegtijdig vertrek van Willem Ackermans op te vangen. Een buitenlandse coup? De Belgen hebben ook hun territorium in Nederland uitgebreid. Oud-Europees Commissaris en Nijenrode-baas Karel van Miert heeft er weer een commissariaatje bij. Hij volgt zijn ex-collega bij de Europese Commissie Frans Andriessen op bij DHV. Daar staat tegenover dat de Belg André Deleye het conglomeraat van bedrijvendokter Joep van den Nieuwenhuyzen onder zich ziet splijten. Een topman is niet meer nodig. Daarom is hij commissaris geworden. Terwijl de buitenlanders als vliegen op de honing Nederland binnenstromen, keren steeds meer Nederlanders op hangende pootjes terug uit het buitenland. Hoezo concurreren in salarissen met het buitenland? Bert Meerstadt verruilt het opwindende Young & Rubicam (Europe) voor het 'uitdagende' NS en zijn gezin in Nederland. Robert Jan Ogtrop, CEO en Matti Emonds, member of the Board van Remy-Cointreau waren graag in Parijs gebleven. Maar na de integratie van hun Bols werden ze er door madame Heriard Dubreuil uitgewerkt.
Wisselingen van de wacht 2001/07/01 in Elan p.12 door Jos van Hezewijk
Het gaat goed met de allochtonen in de Nederlandse boardrooms. Tenminste als ze van Westerse afkomst zijn. Een trend die we vorig jaar al in Elan constateerden, zet onverminderd voort. De buitenlanders eisen hun aandeel op van de in hun land verdiende centjes, maar dan wel in werkgelegenheid aan de top. De Brit Kerry McDonagh werd door de Amerikaanse CEO J.G. Cardillo vanuit de Engelse divisie als directeur Marketing en Sales aangetrokken bij DAF Trucks, nadat Fred van Putten de dochter van het Amerikaanse Paccar had ingeruild voor het Duitse MAN. ING sloeg twee viegen in een klap in de raad van commissarissen met de Amerikaanse vrouw Luella Gross Goldberg, die ze cadeau kregen met de overname van Reliastar. Samen met de vrouwelijke multicommissaris en Belgische Lutgart van den Berghe mag zij het gezellig gaan maken in de grijze muizenkooi van ING. Overigens behoort Nederlands hoogste directrice, ingenieur Marike van Lier Lels, COO van Schiphol, inmiddels ook tot het old boys network met haar nieuwe commissariaat bij KPN. Niet alleen de buitenlanders, maar ook de vrouwen rukken op aan de top. Ahold dat ook veruit het meeste verdient in de USA, kreeg met Stop & Shop CEO William Grize erbij. Hij neemt de plaats in van zijn voorganger bij Stop & Shop en Ahold Bob Tobin, die van Ahold mag aanschuiven in de raad van commissarissen. De Amerikaan James Miller heeft eveneens een stoel bemachtigd in de boardroom van Ahold. Hiermee wordt vast voorzien in de vacature die in 2002 ontstaat als de CEO van Ahold USA Allan Noddle met pensioen gaat. Tot slot is Roland Fahlin, de CEO van het overgenomen Zweedse ICA ingekocht als commissaris van Ahold. Gelukkig weten Nederlanders ook nog af en toe een plekje in de top van Amerikaanse bedrijven te bereiken. Paul Polman werd bij Proctor & Gamble gepromoveerd tot president Western Europe. Maar ze zijn daar snoeihard. Vorig jaar werd daar de Nederlandse CEO Durk Jager aan de aandeelhouders geofferd. Niet dat Nederlandse managers zulke lievertjes voor buitenlanders zijn, want bij KPN mocht de Ierse IT'er Patrick Morley zijn biezen pakken samen met mobiele man Joop Drechsel. Want ook de tendens om medebestuurders verantwoordelijk te stellen voor een slechte gang van zaken zet almaar door. Drukker Roto Smeets de Boer gaf oud-Olivetti Nederland-directeur en COO R. Beuker de bons. De verlegen en zachtmoedige CFO van Laurus David Kodde, voorheen van C & A, legde het af tegen 'winkelbeest' Peter Stuijts. Mogelijk had hij een beetje moeite met de alles of niets-investering in de Konmar-formule. En Cees van Luijk stapt op als bestuursvoorzitter van getronics. De 'persoonlijke reden' ligt voor de hand: sinds voorganger Ton Risseeuw is het bedrijf bergafwaarts gesukkeld Maurice de Hond lijkt na zijn Pyrrhus-overwinning bij Newconomy voor de jacht op commissarissen buiten het bedrijfsleven terecht te zijn gekomen: de bejaarde oud-minister van Economische zaken Koos Andriessen en de oud-VVD-leider Hans Wiegel en de oud-Directeur-Generaal van Financiën en de derde commissaris de huidige president-directeur van het Nederlands Omroepbedrijf (NOB) Marius Jonkhart, was eerder topman van de nationale Investeringsbank. Koos Andriessen is op zijn oude dag tot het internet bekeerd en is voorzitter van de Internet Society Nederland. Voorlopig is hij adviseur van Newconomy tot de wet 72-plussers toelaat op het pluche. Behalve het eerder geconstateerde tekort aan CFO's lijkt er nu ook krapte te bestaan op de markt van leidinggevenden aan het operationele proces. In ieder geval zijn er opvallend veel uitvoerende managers gepromoveerd naar de top. COO werden bij Martinair Marcel versteeg, bij Polynorm M. Schabos, W. Spierings en Robbin de Beer en bij Randstad Cleem Faria en Ben Nooteboom. Een alternatieve weg naar de top van een groot bedrijf is je toko te verkopen. Zo kwam Berry Bemelmans, topman van IBC, en Sjeng Kremers en Harry Pennings, commissarissen van IBC bij Heijmans terecht. De volledige raad van commissarissen van Emis (het vroegere bureau Interview van Maurice de Hond) met professor Arie van der Zwan, oud-VEB-secretaris B. Steins Bisschop en professor A. Blommaert werden onder druk van grootaandeelhouder (Callcenter) SNT ingeruild voor oud-KNP BT-bestuurder Rob Bonnier, ex-KNP BT-manager en Sara Lee/DE-bestuurder H. Bouwman en Lucent Nederland-directeur A. Van Leusden. Wie dacht nog dat aandeelhouders geen macht hebben.
Wisselingen van de wacht 2001/06/01 in Elan p.12 door Jos van Hezewijk
In tegenstelling tot de consumentenmarkt, is de arbeidsmarkt veranderd in een aanbod gestuurde economie. Hoewel al langer gesproken werd van krapte op de arbeidsmarkt voor toplieden, gaat zich dat daar nu pas aftekenen en dan nog vooral voor de financieel specialisten. Ze moeten een vermogen kosten, maar CFO's gaan als warme broodjes over de toonbank. Rob Latenstein van Voorst liet zich door het chique Insinger de Beaufort wegkopen bij SNS Bank Nederland, Koen Borsje ruilde Fortis in voor auto-importeur Pon en Maarten Schönfeld werd als CFO door de raad van bestuur van Stork weggehaald bij Shell Investor Relations.
Tom Kroese moest weg bij Van Dorp Despec, maar werd met vlag en wimpel binnengehaald bij Bloemenveiling Aalsmeer en Bernard Doorenbos hield AXXICON voor gezien en wordt topman bij Neways Electronics. Ook sales heeft last van tekorten. Salesmanager van het jaar 1999 Fred van Putten liep van DAF Trucks over naar de Duitsers (MAN). DAF Trucks heeft een probleem, want ook marketingman Steyling deserteerde en sloot zich aan bij het Duitse DaimlerChrysler vrachtwagen Nederland.
De nieuwe topman van Hollands glorie en berger Smit Internationale is een verrassing. Steven Lak, directeur bij het Rotterdamse ECT, werd gepasseerd door de Rotterdamse Vopak-man Ben Vree. Met een beetje geluk kan Smit Internationale deze jongen vasthouden na drie tussenpausen. De laatste topman van Smit Internationale, Nico Buis was wel een erg grote gok. Werk zat. De ex-bevelhebber van de Marine was na zijn vroege pensioen ook nog een blauwe maandag (18 maanden) Hoofd van de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Hij nam er ontslag omdat hij die dienst veel te ambtelijk vond. Eveneens opmerkelijk is de aankondiging van Robeco dat de Belg Gerry Daeninck volgend jaar de nieuwe topman wordt. Pieter Korteweg gaat na een bewind van maar liefst vijftien jaren met pensioen. Dat is erg lang voor een topman, hoewel hij de laatste jaren zetbaas was van de Rabobank. In ieder geval heeft hij momenteel tijd genoeg om het partijprogramma van de VVD in elkaar te zetten. Gezien zijn Belgische opvolger wordt nu naast de Rabobank gezocht naar een tweede grootaandeelhouder uit het buitenland. Ook voor Jan-Michiel Hessels, de vuttende topman van Vendex KBB is een partijprogramma (CDA) blijkbaar een eitje, want deze multicommissaris heeft nog een zware non-executive bestuursfunctie bij Fortis aanvaard. Bij zijn afscheid liet hij al weten waarschijnlijk niet om werk verlegen te zullen zitten. Of het nu aan de IT ligt of aan zijn leeftijd is onduidelijk, maar de COO van Landis, Alex Ofman (37), die kort voor de overname van Detron cashte, neemt nu al een sabbatical. Blijkbaar maakt hij zich evenmin zorgen of hij daarna werk zal kunnen vinden. Ton Risseeuw heeft evenmin moeite om baantjes achter zich te laten. Deze multicommissaris neemt afscheid van de raad van commissarissen van Laurus. De gewezen topman van Getronics heeft al een nieuwe tijdspassering gevonden in een commissariaat bij het in zwaar weer verkerende KPN.
Tja en dan hebben we nog Joop van den Ende en Cor Boonstra.
Het lijkt wel of die de kolder in de kop hebben. Joop investeert in Novamedia dat met de Postcodeloterij het financieel aangename met het maatschappelijk nuttige verenigt en dat met hulp van Van den Ende ook in Duitsland wil gaan doen. Cor Boonstra kon een paar prachtige commissariaten aan zijn verzameling kon toevoegen. Maar nu wordt hij verdacht van misbruik van voorwetenschap van Van den Ende's en Sylvia Tóth's Endemol, wat voorlopig zijn commissariaten bij Heineken en ABN AMRO in de ijskast deed belanden. Over zijn commissariaat bij Numico is ons geen onheilstijding bekend. Wisselingen van de wacht 2001/05/01 in Elan p.11 door Jos van Hezewijk
Jong, jonger, jongst en dan terug bij af. De toekomst is aan de conservatieve oudjes, want met die jonge bedrijven wil het niet lukken. Ze nemen de tijd niet om een fatsoenlijke organisatie op te zetten. Volgens ons oudjes zijn het net mestkalveren, die enkel en alleen gefokt worden met het doel om ze zo snel mogelijk te slachten. Dat zien we aan de Newconomy-oprichter Maurice de Hond die deze soap weer triomfantelijk mocht binnenstappen om waarschijnlijk binnenkort een dramatische sterfhuisscène te mogen spelen. Zijn jonge maatje Oscar Appeldoorn wilde hij dit niet aandoen en die is in ieder geval buiten het bestuur gebleven. Ook bij het jonge genenbedrijf Pharming borrelt het in de organisatie. Hét gezicht van biotech-Nederland en grondlegger Gerard van Beynum heeft het loodje moeten leggen. Bij het vernieuwende Prolion (melkrobots) lijken ze slangen te klonen. De nieuwe financiële man Bob Prince is binnen een maand gevlucht. De oud-directeur (47) Jan Eendebak werd uit de vut getrommeld om tijdelijk op de centjes te passen. Dat is gezien de resultaten ook hard nodig. Ook bij de relatief jonge (1986) plastic fabrikant EVC is de beer los. CFO Kenneth Tjon, die voor enkele jaren was ingehuurd om een turn around-klus te klaren, staat binnen drie maanden op straat. Hetzelfde geldt voor de interim-voorzitter Jacques Hurkmans. Een faillissement stond voor de deur. Maar in nood leer je je vrienden kennen. Toeleverancier Ineos heeft EVC gekocht voor een fooi. Zelfs een beroemd broertje is tegenwoordig geen verzekering meer, zoals de broer van KLM's Leo van Wijk mocht ervaren. Topman Tjapko van Wijk van zusterbedrijf Schreiner Luchtvaart Groep werd afgerekend op tegenvallende resultaten. Een oud-topman, Jan Röben mag voorlopig de zaak overeind houden. KLM heeft overigens een nieuwe CFO gevonden in de persoon van Rob Ruijter. Hij was voorheen CFO van dat nieuwerwetse Baan. Een misstap lijkt inmiddels een aanbeveling voor je carrière. Zo te zien is er nog hoop voor de afgetreden directeur van Exact, Pieter Varkevisser. Maar de CFO's spelen deze keer de hoofdrollen. Bij de postmoderne pillendraaier Numico houdt de Fransman Philippe Misteli het in dit zompige landje voor gezien en wordt opgevolgd door Numico's enige echte CFO Pim Oomens. Bij openbaar vervoersbedrijf ConneXXion konden ze na de biecht van oud-topman Frans Sevenstern geen vaste CFO meer krijgen. Tijdelijk zit daar nu Abel Rasterhoff. Bij zusterbedrijf NS zaten voorheen alleen spoormannen in de raad van bestuur. Het leek ze nu wel handig iemand die verstand van centen heeft aan te nemen: Marcel Niggebrugge.
Verder gaat het eigenlijk best goed aan de top van het Nederlandse bedrijfsleven. Overgenomen worden, betekent niet meer automatisch het einde van je carrière. Robert-Jan Ogtrop verkocht Bols aan mevrouw Dominique Hériard Dubreuil van Rémy Cointreau. Hij mag naast haar op het tweezitsbankje van de raad van bestuur zitten. En textielbaron Willem Vilé heeft twee concurrenten gekocht: Theo van Loon (UFM) en Ronald de Vree (Centaur). Bij gebrek aan interesse van de zijde van Willem's zoon en dochter, krijgt Van Loon over een jaar Vilenzo cadeau. Stork is haar blazoen na de deconfiture met Internatio flink aan het oppoetsen. En daar hoort blijkbaar een vrouw bij. Professor Tineke Bahlmann zei geen nee en heeft hierdoor weer een mooi commissariaatje. Ook heeft topman Aad Veenman een snelle jongen binnengehaald: Jan Aalberts. En een specialist in mislukte fusies: Aad van der Velden van Corus (British Steel/Hoogovens).
Ook met het old boys network gaat het uitstekend. Weliswaar gingen oud-topman van ABN AMRO Rob Hazelhoff en oud-Algemeen directeur Pieter Schwencke van NPM met pensioen als respectievelijk voorzitter en plaatsvervangend voorzitter van de raad van commissarissen van datzelfde Stork. Maar dat betekent alleen maar nieuw bloed. De 'jonge' old boys Cor Boonstra (63) en Jan Michiel Hessels, respectievelijk oud-topman van Philips en Vendex KBB, versterkten hun netwerk met een commissariaatje bij Heineken. En als het goed gaat met de old boys, gaat het goed met Nederland. Wisselingen van de wacht 2001/04/01 in Elan p.12 door Jos van Hezewijk
We hebben goed en slecht nieuws. We beginnen met het goede nieuws. Angelien Kemna, 43 jaren jong, heeft een baan met 240 miljard beheerd vermogen (Robeco) ingeruild voor een baan met achthonderd miljard belegd vermogen (ING Investment Management). Zij is niet de enige Nederlandse vrouw die er flink op vooruitgaat. Clara Furse, ook 43 jaren jong, overtreft haar zelfs. Zij wordt voorzitter van de London Stock Exchange (LSE), de meest pretentieuze effectenbeurs van Europa. Hoeveel geld daar omgaat, wil je niet weten. Maar who the ... is Clara?, zult u zeggen. Inderdaad ze is vrij onbekend omdat ze bijna haar hele leven in het Verenigd Koninkrijk heeft doorgebracht met bankieren. Haar benoeming lijkt niets van doen te hebben met het beruchte Dutch network in de Londense City. Wel is het een legendarische doorbraak in het very old boys network van de Britse beurs. Furse heeft alles in huis voor deze taak: vrouw, jong, allochtoon en bikkelhard. Angelien Kemna daarentegen was blijkbaar niet hard genoeg, want haar overstap heeft ook wel het een en ander te maken met directeur Jaap van Duijn van Robeco. Van Duijn gelooft heilig in psycho-analyse van de belegger. Angelien is het meer het intellectuele type: meten is weten.
Ook een mannelijke directeur hield het bij de Rabodochter Robeco voor gezien, namelijk Willem van der Schoot (54). Hij is trendy consultant geworden bij Boer & Croon. Mogelijk heeft dit te maken met zijn overgangsleeftijd. Al eerder ruilde hij ABN AMRO in. Ook een andere babyboomer hopte modern in het rond. Co van Angelen (51) moest bij verzekeraar Fortis wijken voor ouwe rot Carlo de Swart. Co is voorlopig leuk terechtgekomen bij het nieuwe economie-bedrijf KSI, waar Toon Rijken zo'n 45 miljoen cashte bij de beursgang. Overigens zitten de oudere jongeren hier op de achterste rij. Commissarissen zijn Bodo Douqué, die tachtig miljoen ving in een eerdere ICT-hausse en Pieter Kerdel, die miljoenen overhield aan zijn vertrek bij Kempen & Co. Bij ConneXXion (Openbaar Vervoer Nederland) wil CFO Hans Bruggink (53), ook een jonge vijftiger, leuke dingen gaan doen. Het zijn deze snelle oudere jongeren die de gemiddelde zittingsperiode van de bestuursvoorzitters de laatste tien jaar sterk verlaagd hebben. Alleen president-directeur Jan Hillige van Grontmij zal zijn pensioen halen. Cor Boonstra werkt inmiddels al in blessuretijd. Daar heeft hij nu alvast met verzilvering van opties zo'n veertien miljoen voor gevangen. Hij wil zijn opvolger duidelijk niet voor de voeten lopen, want gaat als commissaris niet over zijn schouder meekijken.
En dan nu het slechte nieuws dat nieuwe economie heet. Kees Scholtes (55) is als interim-directeur in de nieuwe economie (Newconomy) gerold. ING Bank ruilde hem al eerder in voor spannender dingen. Bij Newconomy is hij geparachuteerd door de andere grootbank ABN AMRO. De oude economie heeft de nieuwe in de houdgreep sinds de beursnormalisering. Maurice de Hond is bij Newconomy geschorst. Hij wist waarschijnlijk niet welke vriendjes, vriendinnetjes en familieleden hij in de etalage moest zetten. Vriendje Ruud Smeets (30) en Oscar Appeldoorn (41) - inderdaad de zoon van - stapten trouw mee uit de directie. Oscar is na een week weer naar kantoor gegaan om op zijn centjes te letten. ABN AMRO heeft overigens gebruik gemaakt van een uit de hand gelopen ruzie van Maurice met zijn vriend Pieter van Hoogstraten (49), die voorzitter is van de raad van commissarissen van Newconomy. Van Hoogstraten heeft zelfs zijn directiefunctie bij Datelnet opgegeven om meer tijd te hebben voor Newconomy, misschien wel als opvolger van Maurice. Joop de Back (53) verruilde vrolijk zijn topfunctie bij Pechiney Nederland te Vlissingen voor een bij Delta Nutsbedrijven in Middelburg. De Franse moeder heeft Marc Julien de Zelicourt naar voren geschoven. De falende nieuwe economie heeft ook zijn sporen achtergelaten bij De Vries Robbé Groep (DVRG). Oorspronkelijk gespecialiseerd in gevelbouw, nu feitelijk overgenomen door D&G Zuig- en Blaastechniek. Maar ondanks de fraaie ouderwetse naam schijnt het de bedoeling om DVRG om te bouwen tot nieuwe economie. De oude commissarissen Jaap Glasz en Cees Blom zijn al vervangen door nieuwe: Prof. Ruud Pruijm, Hans Moerenhout, oud-interim directievoorzitter van automatiseerder Multihouse en Jon Stroes. Tot slot lijkt het nieuwe economie-virus toegeslagen bij CMG, dat eigenlijk zijn telecomdivisie naar de beurs wil brengen. Als voorschot hebben ze Wim Dik als ervaringsdeskundige gevraagd voor de raad van commissarissen. Alleen is het nu wachten op het nieuwe economische hiernamaals. Wisselingen van de wacht 2001/03/01 in Elan p.12 door Jos van Hezewijk
Het zijn roerige tijden voor de directeuren en commissarissen. Nooit eerder konden zoveel van hen vroegtijdig opstappen. Vorig jaar 79 procent van de vertrekkende directeuren (tegen 54 procent in 1994) en zestig procent van de vertrekkende commissarissen (tegen 28 procent in 1994). Dit cowboytjes-spelen heeft weinig te maken met de nieuwe economie, maar alles met ouderwetse after fusie-ruzies. Ook in dit overzicht van topmutaties. Zo heeft Cehave de overname van, sorry, de fusie met Landbouwbelang aangegrepen om opruiming te houden onder het grote aantal boerenbonzen in het bestuur (zeg maar raad van commissarissen). Tonny Vos van de onvermijdelijke Noord-Brabantse Christelijke Boerenbond, Jan Derks van vleesfabriek Dumeco -onderdeel Encebe heeft nog eens bij Cehave gehoord- en oud-minister van Landbouw Gerrit Braks. Onduidelijk is wat de topman van Nedlloyd in dit gezelschap deed. Deze Leo Berndsen is dan ook opgestapt. Hij heeft genoeg te stellen met zijn eigen fusie met het Britse P&O. Overnames zijn voor coöperaties over het algemeen een juridisch moeilijke zaak. Coöperatie Cebeco-Handelsraad B.A. worstelt daar ook mee en heeft als zoveelste stap in het proces om uit dit keurslijf te komen Cebeco Groep bv opgericht. VVD-landbouw-bobo David Luteijn mag nog even voorzitter van de raad van commissarissen spelen. Ook bij e-bedrijf C/TAC Align hebben ze een after fusie aangegrepen om de directiekamer uit te mesten. Dit heeft Hugo Cooymans (41), ex-C/TAC-directeur, en Paul Hulst (43),ex-Align-directeur de kop gekost. Mogelijk heeft ook de mislukte fusie van Internatio en Stork inmiddels een slachtoffer geëist. Max van Alphen (60) wil 24 april vertrekken. Hij heeft daarvoor al wel de leeftijd. De fusie tussen Schuitema (volgens de Nederlandse kartelpolitie Nma een dochter van Ahold) en Sperwer is afgeblazen. Jammer voor 44-jarige Schuitema-baas Jan Brouwer, die de nieuwe voorzitter zou worden. Sperwer-topman Jaap Lagerweij zal niet al te zeer treuren, want hij zou slechts vice-voorzitter worden. Bij Elsevier blijft het na de fusie met Reed almaar rommelen. Begin januari kon Frans Visscher met onmiddellijke ingang naar huis. Fortis blijft worstelen met zijn Belgisch-Nederlandse wortels. Nu heeft de Nederlandse Chris Baron van Boetzelaer van Oosterhout, bestuurder van Fortis Bank, weer een onduidelijke functie als adviseur van Fortis-CEO Antoon van Rossum verworven. UPC is pas een jaar voorpaginanieuws. En nu al rollen er koppen in de persoon van Henk Koning, oud-directeur van A2000, een belangrijk onderdeel van UPC Nederland. In dit geval neemt de buitenlandse koper het heft stevig in handen met de benoeming van de Amerikaan Barry Wilson op Koning's plaats. Henk Koning heeft zijn integratiewerk verricht. De integratie van World Online in Tiscali moet nog beginnen. Koper Tiscali ziet dit vooral als een financiële operatie, gezien de benoeming van financieel directeur Ruud Huisman als algemeen directeur van World Online. Hoewel Nederland een grote koper is op de wereldmarkt van bedrijven raken we dus zelf ook menig kroonjuweeltje kwijt. Dit gebeurde onlangs weer bij Van Melle, dat aan de Italianen (Perfetti) werd toegeschoven. Een verrassing was het niet want er werd al druk samengewerkt met Perfetti, dat ook al een belang van ruim eenderde had opgebouwd. Topman Izaak van Melle, die inmiddels 60 jaar oud is, stapt op. Van Melle komt echter nog niet helemaal buitenspel te staan. Vooralsnog wordt de naam Perfetti-Van Melle en broertje Herny van Melle komt in de raad van bestuur, die met maar liefst 2 andere Mellianen half Nederlands wordt. De Duitsers (Heinz-sausen) kochten de levensmiddelendivisie van CSM. Geen core-business meer. De topman van de levensmiddelendivisie van CSM, Henk Menkveld mag voorlopig de integratie begeleiden. Gelukkig is er ook nog goed nieuws uit het Nederlandse buitenland te melden. Piet Hoogendoorn is president van de internationale board van Deloitte & Touche Tohmatsu geworden. Wisselingen van de wacht 2001/02/01 in Elan p.10 door Jos van Hezewijk
De sterke internationale expansie van het Nederlandse bedrijfsleven gaat nu ook zijn wrange vruchten afwerpen. De gemelde mutaties in de raden van bestuur van de 500 grootste ondernemingen in bijgaande overzicht zijn er van doordrenkt. Natuurlijk hebben we daar weer de continuing story van Fortis, waar eerst de Nederlanders het pleit leken te beslechten, maar na de overname van de Belgische Generale Bank weer de Belgen. Toen kwam er een paar maanden geleden verzekeraar Stad Rotterdam (ASR) bij, waarvan de charismatische topman Carlo Swart de Nederlandse verzekeringspoot gaat leiden. De benoeming van Swart viel uiteraard niet in goede aarde bij de Utrechtse Amevjes, de oorspronkelijke Nederlandse verzekeraars bij Fortis. In het vorige overzicht konden daarom het opstappen van de voorzitter van de hoofddirectie van Amev Co van Angelen melden. Nu zien we dat zijn baas Kees Rutten, lid van de raad van bestuur van Fortis Insurance, zijn job mag overnemen. Theo Pluyter is meteen tot vice-voorzitter benoemd en mag het eigenlijke werk uitvoeren. Dat de dubbele nationaliteit tot een langdurige schizofrenie kan leiden blijkt maar weer eens bij Shell. Al decennia lang wisselen Nederlandse en Engelse president-directeuren elkaar netjes af. Maar ondanks dat de Nederlanders de meerderheid van het stemgerechtigde aandelenkapitaal bezitten, wordt de Brit Phill Watts (55) de opvolger van de huidige Engelse president-directeur Mark Moody-Stuart, die een jaartje eerder vertrekt dan verwacht. De Nederlandse gedoodverfde opvolger Jeroen van der Veer (53) heeft hierdoor het nakijken. Nu te jong en straks te oud. Als doekje voor het bloeden is de Nederlander Walter van de Vijver (45) benoemd in de directie. Bij een andere Nederlands-Engelse oorlog speelt een oud-Shell bestuurder een hoofdrol. Hier hebben we het over de invloedrijkste man uit het Nederlandse bedrijfsleven volgens het boek XXL. Deze Hennie de Ruiter was nooit de hoogste baas van Shell. Er is dus nog hoop voor Van der Veer. Maar goed, ook bij het eveneens Nederlands-Britse staalconcern Corus lijkt het wel een voetbaloorlog tussen twee nationale teams. Met het Fortis- en Reed Elsevier-drama in het achterhoofd hebben de commissarissen van Corus wel hard ingegrepen. Onder het motto 'waar er twee vechten, hebben er twee schuld' werden zowel de Britse co-voorzitter John Bryant, alsook de Nederlandse co-voorzitter Fokko van Duyne met gezwinde spoed verwijderd, ondanks dat onderdeel Hoogovens veel beter draaide. Ze werden bij de topcommissarissen op de lunch genodigd, maar voor de soep was opgediend waren ze al op straat gezet. Oud-British Steel-topman en voorzitter van de raad van commissarissen van Corus Sir Brian Moffat neemt voorlopig de leiding op zich. Plaatsvervangend-voorzitter Hennie de Ruiter zag zijn invloed toenemen als hoogste man in de raad van commissarissen. Te veel topmannen van verschillende nationaliteiten bij elkaar, dat werkt niet lekker. Desondanks neemt dit verschijnsel toe zoals we al eerder in Elan konden lezen. En zo ook de afgelopen maand. Heineken benoemde de Belg Jean François van Boxmeer en Mark Bolland in zijn raad van bestuur. Koninklijke Numico komt in de gevarenzone met twee Amerikanen erbij in de hoofddirectie, namelijk de omstreden Damon DeSantis en G. Horn. De Amerikaan Bill Watts, eveneens afkomstig van een overgenomen Amerikaans gezondheidsbedrijf, verruilt de hoofddirectie voor de raad van commissarissen. Daarentegen hebben de Britse toplieden van ING Barings er de brui aangegeven. De poging van ING om de Britse gentlemen te laten integreren is mislukt. ING kan zijn mondiale zakenbank wel vergeten. Omgekeerd waren de Nederlandse toplieden Rob Boswijk en Han-Willem Soetens van Hollandse Signaalapparaten het slachtoffer van integratie door de Franse moeder Thomson-CSF. Meer nationaliteiten op de brug van het schip lijkt voorlopig haast onmogelijk. Wisselingen van de wacht 2001/01/01 Elan p.9 door Jos van Hezewijk
Wie uit de vele vrouwen in het overzicht van de mutaties in de raden van commissarissen van de grootste vijfhonderd bedrijven zou willen concluderen dat de vrouwen gigantisch oprukken, moeten we teleur- of geruststellen. Er is opzet in het spel van de samensteller. De toename van vrouwelijke commissarissen is overigens slechts een procentenkwestie. Voor Girlpower aan de top moet nog een paar decennia geduld hebben. Wel nieuw is dat enkele vrouwen, die al enige zware commissariaten hadden, er meer bij kregen: Dien de Boer-Kruyt (Internatio-Müller), Betty Arenthals-Kramer Freher (Relan) en Annemieke Roobeek (SNTGroup). Deze vrouwen staan echter nog in de schaduw van Meinie Epema-Brugman en het aantal commissariaten in de jaren tachtig en negentig. Neelie Kroes-Peper, de grootste spin in het huidige old girls network, raakte zelfs helaas haar commissariaatje bij McDonalds kwijt. Geen hamburgers meer. Ook wisten zich weer enkele registeraccountants in het echte werk van de directie te nestelen. J. Lindenaar RA bij Simac en Jaap Sulkers RA bij Draka. Zolang ze maar niet het roer in handen hebben gaat dat goed. Trots meldt het jaarverslag van MCB (inmiddels) International dat het laatste familielid uit de leiding van het bedrijf is verdwenen in de persoon van Hub van Ettro (63). Hij gaat wel vanuit de raad van commissarissen over de schouder kijken van zijn opvolger Michiel van Doornik. Ook de familie Diks houdt het wel voor gezien bij Beter Bed en trekt zich terug op de raad van commissarissen. Na Pieter vorig jaar, vertrekt ook broer Marc uit de dagelijkse leiding. Hij is overigens al veel eerder tevreden gesteld dan Ettro van MCB. Marc is pas 46 en gaat nu al rentenieren. Ook de babyboomers laten al snel de oren hangen, hoewel je ook zou kunnen zeggen dat ze wel het lef hebben om iets anders te gaan doen. Jos Staatsen (57) hield het voor gezien bij het Verbond van Verzekeraars, Jaap Wierink (53) bij Polynorm en Robert de Bakker (50) bij Draka. De Bakker was afkomstig van het overgenomen NKF en mocht nog even voor de implementatie van NKF in Draka in de directie. Jos Staatsen heeft geen gelukkige hand bij de aangeboden bestuursfuncties. Al eerder liet hij zich verleiden tot burgemeester van Groningen, waar hij tot zijn afschuw in een rode dienstauto moest rijden. Als KNVB-voorzitter ging hij de mist in met Sport 7. En dan nu het Verbond van Verzekeraars. Hij is meer een man voor de zijlijn en zit daarom bij Boer & Croon Group goed op zijn plaats. Babyboomer Marius Jonkhart (50), die onverwachts vrolijk opstapte bij NIB na de overname door ABP en PGGM, duikt nu plotseling op bij de Gooise matras als baas van het Nederlands Omroepproduktiebedrijf (NOB) om leiding te geven aan de privatisering. Ook hij houdt wel van een aparte klus. Verder blijven - zoals we al eerder in Elan constateerden - de buitenlanders oprukken in de gremia van het Nederlandse bedrijfsleven. Draka haalde Robert Watts uit Engeland na eerst zijn onderneming gekocht te hebben. Voor de rest kregen we een groot aantal Duitsers in het bestuur van Electriciteitsbedrijf Zuid-Holland. Dit heeft niets met een Blitzkrieg te maken. Weloverwogen en geheel uit vrije wil - hoewel gedwongen door de globalisering - hebben we dit nutsbedrijf verkocht aan PreussenElektra. Tot slot old boy Coen Oort (72), die naast een hele berg commissariaten thesaurier van het ministerie van Financiën, bestuurder van ABN, plaatsvervangend Gouverneur van het IMF en voorzitter van het Monetair Comité van de EG was. Hij moest een van zijn laatste commissariaten (TNT Post) vanwege zijn leeftijd opgeven. Dit heeft niets te maken met het old girls network, want de old boys zitten steviger dan ooit in het zadel. We zagen namelijk al eerder in Elan dat de opeenhoping van commissariaten nog nooit zo groot was. Wisselingen van de wacht 2000/12/01 Elan p.11 door Jos van Hezewijk
Topman ir Hans de Mos van Samas dacht het mooi voor elkaar te hebben. Fusie, zeg maar overname van Ahrend. Topman Hans Koenders van Ahrend zou begin volgend jaar toch met pensioen gaan en zijn voorzitter en multicommissaris Harry Pennings werd gelijmd met dezelfde functie na de fusie. Sneu voor voorzitter en multicommissaris Jaap Peters van Samas, maar die had toch al te veel zware functies volgens de leer van zijn eigen commissie Corporate Governance en is voorzitter geworden bij Randstad. Dus je zou denken dat De Mos zonder problemen de baas van Samas-Ahrend, dat overigens Ahrend-Aspa gaat heten. Gooit topman Frans Koffrie van Buhrmann roet in het eten met behulp van Samas-grootaandeelhouder Frits van Beuningen met een vijandig bod op beide ondernemingen. Het zou het eerste vijandige bod in Nederland moeten zijn dat zou slagen. Al eerder belaagde Buhrmann Ahrend. Toen was Buhrmann onderdeel van KNP BT en was de boosdoener merkwaardig genoeg Koenders' vriend Klaas de Kluis. Er zijn veel fusies in gekrakeel ten onder gegaan. We zijn dus benieuwd hoe dat zal gaan met Euronext. De voormalige topman van Amsterdam Exchanges George. Möller heeft er in ieder geval een COO aan over gehouden en de vroegtijdig afgetreden topman van Vendex Jan-Michiel Hessels is voorzitter van de raad van commissarissen van Euronext. Hij wilde leuke dingen gaan doen. Naast dit commissariaat stelt hij ook het partijprogramma van het CDA op. Wat zou het leukste zijn? Een van de fusies die tot nu toe moeizaam is verlopen, is die van het Nederlandse Amev met het Belgische ASLK in Fortis tien jaar geleden. Men krijgt de indruk dat het uitgelopen is op een constante worsteling tussen Nederlanders en Belgen met talloze onduidelijke wijzigingen in de topstructuur. Zo onduidelijk dat de wijzigingen in de meeste Nederlandse media verkeerd werden vermeld. In eerste instantie leken de Nederlanders aan de winnende hand. Maar het laatste jaar slaat de wichelroede meer uit in de richting van de Belgen. Onlangs werd weliswaar aan de top een Nederbelg neergepoot, die middels een speciale topconstructie stevig op de vingers wordt gekeken door de voormalige Nederlandse en Belgische topman, respectievelijk Hans Bartelds en Maurice Lippens. Maar in het Executive Commitee, zeg maar de directie, zitten vooral Belgen, nadat de Belgen Karel De Boeck, Filip Dierckx en Jozef De Mey hierin zijn benoemd. De Nederlander Hans Hielkema heeft een plaatsje in het toezichthoudende college gekregen, dat overigens naar Belgisch gebruik meer invloed heeft dan onze raad van commissarissen. De Nederlanders Erik van de Merwe, de baas van Nederlands Fortis-onderdeel MeesPierson alsmede J. Tack van Generale Bank Nederland - voorheen Slavenburg's Bank - zagen hun baantje in de top van Fortis in rook opgaan. Tegenover het Belgische overwicht staat dat het grote Nederlandse onderdeel Amev na de overname van verzekeraar ASR, Stad Rotterdam, onder leiding komt te staan van de charismatische leider van ASR Carlo de Swart, onder de naam Amev Stad Rotterdam. De voorzitter van de raad van commissarissen van ASR, oud-Martinair-topman Martin Schröder heeft er een commissariaatje bij gigant Fortis aan overgehouden. De gepasseerde Amev-topman Co van Angelen trok zijn conclusies en zoekt elders een minder uitdagende functie. De Belgen hebben wel bij ABN AMRO in het stof gebeten. Jean Paul Votron zag een zetel in de raad van bestuur aan zijn neus voorbijgaan. De Spanjaard Sergio Lires Rial en de Brit Hugo Scott Barrett mochten wel op het pluche. Hiermee is ABN AMRO eindelijk toegetreden tot de global world. Ook in andere ondernemingen voltrokken zich voor hun doen opmerkelijk revolutionaire ontwikkelingen. Topman Joop Janssen van Heymans is redelijk hersteld van een ernstige ziekte, maar is zo verstandig geweest zijn raad van bestuur te versterken met een financiële man, Dick van der Kroft, die hij heeft weggehaald bij concurrent Volker Wessels Stevin. De directievoorzitter van Cap Gemini heeft zich opgeofferd om de adviespoot met Ernst & Young in het gareel te krijgen. Topman Eric Jansen gaat volgend jaar weg na de stofkam door verzekeraar Delta Lloyd te hebben gehaald en in de traditie van zijn loopbaan Nuts Ohra te hebben geacquireerd. Het had inmiddels de leeftijd om zijn wilde haren te verliezen. Maar Delta Lloyd zal voorlopig nog geen rust hebben, want zijn opvolger Niek Hoek is pas 44. Openbaar vervoerbedrijf ConneXXion raakt een bekende lastpak kwijt in de persoon van topman 'mooie Frans' Sevenstern. Hij is dan ook getrouwd met Marjolijn, de zus van 'wilde' Eric Albada Jelgersma van Unigro. Op zijn oude dag was ook hij wat rustiger geworden omdat hij zich eindelijk onder de plak van zijn vader uit had geworsteld. Pikant zijn de commissariaten van grootaandeelhouders: Martijn van der Vorm (HAL) kreeg er een bij Vopak en Frits Goldschmeding kijkt als vice-voorzitter over de schouder mee bij de topman Hans Zwarts van Randstad. En dat terwijl Henri Koerhuis van Randstad Nederland is overgestapt naar de top van het hierboven genoemde ConneXXion. Rest ons nog op eigen gelegenheid te rectificeren dat de voormalige topman van Shell, Maarten van den Bergh niet topman, maar 'slechts' rustig topcommissaris is geworden bij de Britse financiële gigant Lloyds TSB. Wisselingen van de wacht 2000/11/01 in Elan p.14 door Jos van Hezewijk
Je kunt de toplieden van de grootste Nederlandse ondernemingen moeilijk meer van plucheplakkerij beschuldigen. De een na de ander zwaait af. Bij supermarktconcern Laurus moesten liefst twee topjongens wegens gebrekkige resultaten het veld ruimen: financiële man Wouter Kranenburg van de Unigro-bloedgroep, en Jan van Roten verantwoordelijk voor Spanje. Peter Stuijts van de goed draaiende formule Konmar mocht in het bestuur plaatsnemen. Ook topman Sven Parsser van de geplaagde detacheerder Brunel moest de verantwoordelijkheid nemen voor de slechte resultaten, nog geen jaar na zijn aantreden als eerste man. Bij uitzendconcern Vedior trokken topman Gert Smit en drie commissarissen al eerder consequenties uit de teleurstellende performance. Het drama kreeg onlangs nog een vervolg in het vertrek van Naud Van der Ven. De macht bij Vedior lijkt overgenomen
door het binnengehaalde Paard van Troje, het Engelse Select Appointments. Ook bij ABN AMRO had een paleisrevolutie plaats. De gepasseerde Maarten de Jong en Dolf van den Brink lijken weinig op te hebben met hun nieuwe bestuursvoorzitter Rijkman Groenink en omgekeerd. Groenink heeft hun vervroegde uittreden in 2003 en 2004 reeds aangekondigd. Alom wordt verwacht dat hun gezag hierdoor zo is ondermijnd dat ze volgend jaar niet meer op de jaarvergadering aanwezig zullen zijn. De troonsoverdracht bij Philips had voor de verandering in alle openheid plaats. Cor Boonstra wees tot ieders verbazing als opvolger de volslagen onbekende Gerard Kleisterlee aan. Zonder blikken of blozen bevestigde de voorlichters van Philips dat het meteen aangekondigde opstappen van troonpretendent Adri Baan, de vijf jaar jongere broer van de voormalige DAF-topman Cor Baan rechtstreeks te maken had met de machtswisseling. Stampvoetend weglopen of uit de klas gestuurd worden en een tijdje je zonden overdenken heeft tegenwoordig ook niet meer zoveel gevolgen voor je toppositie. Vroeger zou je nooit meer aan de bak gekomen zijn, maar nu zien we 'losers' als Jan Willem van Bussel - heengezonden bij NBM Amstelland - vrolijk binnenkomen in de top van energiebedrijf Essent. Ook oud-bestuurder A. Schuijt van Van Leer heeft zonder moeite een nieuwe topfunctie gekregen bij Libertel. Anthonie Zoomers breekt alle records. Ondanks zijn reputatie van slecht communicator hopte hij vrolijk van zuivelbedrijf Friesland naar aardappelconcern Avebe en vandaar naar zijn derde grote coöperatie: Campina Melkunie. Nu is hij liefdevol ontvangen door de uitgevers van PCM. Ook de topman van Van Dorp Despec komt goed weg na slechte resultaten. Tom Kroese gaat lekker voor zichzelf beginnen met de slecht draaiende agendadivisie. Het aantal wisselingen van de wacht is hoog, maar opmerkelijk weinig bestuurders wachten daarbij hun pensioen af. Bestuurder Wim De Weerd (58) van Twentsche Kabel bijvoorbeeld laat doodleuk weten vroegtijdig te vertrekken. Maar daar lijkt, financieel tenminste, geen vuiltje aan de lucht. Dat kun je van Corus (Hoogovens en British Steel) niet zeggen. Toch gaat bestuurder Aad van der Velden (60) gaat voor sluitingstijd naar huis. De jeugdidealen uit de sixties, 'werken is voor de dommen' lijken weer opgang te maken. Het grote aantal mutaties leidt tot een versnelde generatiewisseling. Dezelfde trend tekent zich af bij de commissarissen. Oud-gediende professor Coen Oort wordt bij verschillende (overheids)commissariaten opgevolgd door ex-Philips-bestuurder Dudley Eustace (64). Dit keer bij KPN. En de oudste commissaris bij de grootste Nederlandse ondernemingen Jelle Zijlstra, heeft op 82-jarige leeftijd zijn laatste commissariaat bij Hunter Douglas ter beschikking gesteld. Nu de wettelijke leeftijdsgrens voor commissarissen is opgeheven sluiten we niet uit dat zijn plaats wordt ingenomen door 'jonkies' van 72 jaar en ouder. Wisselingen van de wacht 2000/10/01 in Elan p.14 door Jos van Hezewijk
Met de dag lopen meer fusies en overnames fout, zoals blijkt uit dit onderzoek naar mutaties aan de top van het Nederlandse bedrijfsleven. Het is al vele malen uitgezocht en geschreven dat fusies en overnames over het algemeen niet goed zijn voor het rendement van de gefuseerde ondernemingen. De aandeelhouders staan dan ook niet meer te trappelen. Toplieden trekken zich daar niet zoveel van aan, want voor hen geldt ook 'eten of gegeten worden'. Elsevier fuseerde met het Britse Reed nog in de goeie ouwe tijd, toen beurskoersen omhoog vlogen bij zo'n bericht. Nu krijg je alleen nog beurscentjes als je internet-plannen aankondigt. Hoe simpel vaak ook. Aanvankelijk leek het erop dat topman Pierre Vinken de Britten handig had uitgespeeld. Maar inmiddels weten we beter. De Britse topman heeft het heft stevig in handen en we moeten constateren dat bij het door de nieuwe economie achterhaalde en sukkelende Lexis Nexis van Reed Elsevier de Nederlandse topman Hans Gieskes eieren voor zijn geld heeft gekozen en naar de Amerikaanse concurrent Monster.com is gevlucht. Wel een opsteker voor Nederland, want eindelijk hebben we weer eens een topper in het buitenland erbij. De trend was toch dat we steeds meer topfuncties in het buitenland kwijtraakten, zoals bleek uit een onderzoek in voorgaande Elan. Voor Reed Elsevier is het een bittere pil, hoewel ze in plaats van Gieskes zwaargewicht Andrew Prozes bij grote concurrent Thomson uit Canada hebben weten weg te halen. Na een verbroken verloving heeft Pakhoed toch Van Ommeren aan zich weten te binden onder druk van beleggers. Het kostte de toplieden wel de kop. En langzaamaan wordt duidelijk dat de Van Ommeren-bestuurders eruit worden gewerkt. Nu was Van Westenbrugge aan de beurt. Voor de goede vrede is toch een Van Ommeren-manager op zijn plaats gezet, namelijk P. Govaart. Ook bij de mislukte fusie van HBG en Boskalis werd van te voren niet de macht uitgevochten. Boskalis-topman Rob van Gelder heeft het huwelijk afgeblazen, wat HBG-topman Jan Veraart de kop heeft gekost. Er zijn kortom steeds minder goede redenen voor toplieden om te fuseren en over te nemen. Herman Scheffer van Internatio Müller en Stork-topman Aad Veenman zijn er dan ook bij voorbaat mee opgehouden en hebben de fusie afgeblazen. De aandeelhouders waren dan ook helemaal niet enthousiast. De machtsverhoudingen lagen wel duidelijk. Veenman zou de baas worden. Vooralsnog rollen hun koppen niet. Schuitema en Sperwer gaan wel fuseren, maar daar gaat dan ook grootaandeelhouder AH de scepter zwaaien en liggen de machtsverhoudingen duidelijk. Maar ook dat is geen garantie dat de fusie/overname goed verloopt. Dat heeft Vedior-topman Ger Smit mogen ervaren. De overname van het Britse Select bracht niet het verwachte succes, waardoor het er naar uit gaat zien dat de Britten feitelijk een reversed takeover hebben gedaan. Commissarissen Aad Jacobs, ex-topman van ING, TNT Post-topman Ad Scheepbouwer en professor Irene Asscher-Vonk hebben heel dapper plaatsgemaakt voor Britse commissarissen. Nieuw is dat de beurskoers stijgt bij het vertrek van toplieden. Aan de top staat nu de Brit Tony Martin en het aandeel steeg na zijn benoeming met dertig procent. Aan de grote opmars van de buitenlanders in de toppen van Neerlands ondernemingen lijkt vooralsnog geen einde te komen. Buhrmann nam het Amerikaanse Corporate Express over en heeft er een bestuurder en twee commissarissen uit de USA aan overgehouden. Bij Getronics vertrekt de Amerikaan Joseph Tucci van het overgenomen Wang weliswaar naar de raad van commissarissen, maar daar komt Goulden voor in de plaats. Gelukkig kan Nederland in het buitenland een toontje meeblazen met twee oud-topjongens van Shell. Cor Herkströter werd een van de zeven wijzen die moeten gaan kijken naar een uniformer toezicht op de financiële markten. Opmerkelijk is het baantje van Maarten van den Bergh bij Engelands grootste bank. Hij was bij Shell opgestapt om meer tijd voor zijn vrouw te hebben. De buitenlandse balans blijft echter negatief voor Nederland hoe goed we ook onze talen spreken. Wisselingen van de wacht
2000/08/01 in Elan p.11 door Jos van Hezewijk
We hebben er eeuwen op moeten wachten, maar nu is het dan zover. Eindelijk hebben de mannenbroeders - nota bene van Schiphol, een van de meest technocratische ondernemingen van ons land - een vrouw in hun midden durven opnemen. Maar natuurlijk wel een ingenieur. De euvele moed is te danken aan topman Gerlach Cerfontaine, voorheen directeur van het Utrechts Academisch ziekenhuis. De eer is aan Marike van Lier Lels, voorheen topvrouw van Van Van Gend & Loos, dat door Nedlloyd vorig jaar werd verkocht aan Deutsche Post-dochter Danzas. Zij heeft er geen internationale carrière aan overgehouden, zoals voorspeld werd. Bij Fortis zeggen ze de tweedracht tussen de Nederlanders en de Belgen te hebben opgelost met de benoeming van de halve Belg A. van Rossum als CEO. Dit valt te betwijfelen, want op de eerste plaats is Van Rossum uiteindelijk een Nederlander, die dan wel al lang voor McKinsey in België woonde en werkte. Bovendien wordt de oud-voorzitter van grootaandeelhouder ASLK de Belg H. Verwilst een zware plaatsvervanger. En ook de oude twee-eiige CEO's, de Belg Graaf Lippens en de Nederlander Hans Bartelds blijven zich met de strategie bemoeien.
Bij Baan hebben de gereformeerden de touwtjes weer in handen in de persoon van Laurens Tang. De katholieke Klaas Wagenaar en de Amerikanen zijn afgedropen. Topman Nol Hoevenaars van Achmea kreeg een brainwave "Eureko" en wil met dit bestaande samenwerkingsverband naar de beurs gaan om zich te ontdoen van de krenterige coöperatieve klanten. De coöperaties Campina Melkunie en AVEBE modderen voort en er konden weer enkele toplieden vertrekken. Dat fusies geen fusies zijn, maar uitgestelde overnames wordt weer eens bewezen door het vertrek van oud-NKF-bestuurder ir. A. Laar uit de samenwerking met Draka, het vertrek van de oud-Van Ommeren-bestuurders R. Hendriks en Westenbrugge uit de fusie met Pakhoed (Vopak) en de vroege aankondiging van het vertrek van oud-ABN-bestuurder drs. J. De Jong. Het gaat slecht met de Nederlandse toplieden in het buitenland en niet alleen bij de EEG. Nederlands trots Durk Jager van het Amerikaanse Procter & Gamble overspeelde zijn hand met een een/tweetje met de Nederlander Lodewijk de Vink, bij Warner Lambert. De Amerikaanse oprichter van VersaTel, Gary Mesch moet van zijn vrouw terug naar de Verenigde Staten. Bij de NS zijn ze er ook achter gekomen dat een tweehoofdige leiding te gemakkelijk tot patstellingen kan komen. Drs. L. Schouten verhuist met de verkeersleiding waarschijnlijk naar politiek Den Haag. Van de gelegenheid wordt gebruik gemaakt om als vele ondernemingen voor hen twee uitvoerders in de top te halen: T. Stelwagen van NedTrain en R. Lantain van Personeel. Om de cultuurshock compleet te maken worden voor commercie en financiën twee buitenstaanders gezocht. (Zie ook interview met Den Besten-red.Elan) En natuurlijk werden enkele multicommissarissen weer gepromoveerd. Oud-Unilever-topman Morris Tabaksblat (62) werd voorzitter in de raad van commissarissen van Aegon. Zijn voorganger bij Unilever Floris Maljers (67) bij KLM. Maar de oude garde moet ook plaatsmaken. Olivier van Royen (ex-Hoogovens) bij ING en professor Oort (ex-ABN) bij KLM.
De raad van commissarissen van Aegon sloeg twee vliegen in één klap. Met mevrouw T. Rembe haalden ze zowel een vrouw als een buitenlander in huis.
De snel rijk geworden ITC'ers lijken niet opgewassen tegen slechter tijden. Jan Brand van Brunel kreeg het aan de stok met zijn commissarissen. Oud-IHC Caland-baas en -marine-officier Jan Diederik Bax marcheerde direct weg. Boskalis-topman Rob van Gelder heeft zijn vertrek voor volgend jaar aangekondigd.