TOPMANAGEMENT

Verjongingskuur werkt niet aan top van bedrijfsleven
1997/01/01 in Elan door Jos van Hezewijk

Eckart Wintzen wil bij ijsjesketen Tom & Jerry twee tieners als commissaris benoemen om hiermee de jeugd als belangrijke doelgroep meer te betrekken bij het ondernemingsbeleid. Hiermee zou de leeftijd van de jongste topman flink naar beneden worden bijgesteld, gezien het feit dat de jongste topman of liever gezegd topvrouw nu de 23-jarige mevrouw A.H.J. Kroon is, lid van de raad van commissarissen van Acafex. Overigens is haar 10 jaar oudere zus directeur en is daarmee haar vader opgevolgd.
De benoeming van twee tieners in de raad van commissarissen van Tom & Jerry is natuurlijk een geslaagde stunt, maar het wordt geplaatst in het kader van het beeld dat topfunctionarissen van ondernemingen steeds jonger worden en dat jongeren alsmaar sneller een topcarrière kunnen maken. Maar is dat wel zo ? Nee, dus.
Om de invloed van jongeren op ondernemingen vast te stellen hebben wij onderzoek gedaan naar topfunctionarissen - bestuurders en commissarissen e.d. - die jonger zijn dan 45 jaar, wat al erg jong is aan de top van het Nederlandse bedrijfsleven. Wij hebben deze jonkies opgezocht voor 1992 en 1996. En wat blijkt. In 1992 was ongeveer 12% van de topfunctionarissen jonger dan 45 jaar en in 1996 was dat maar ongeveer 11%. Geen verjonging dus. Eerder vergrijzing.
Nog slechter wordt de situatie voor de jonkies als je kijkt naar het percentage bedrijven dat deze jongere bestuurders en commissarissen in dienst heeft. In 1992 had 37% van de 4000 onderzochte ondernemingen een topfunctionaris in dienst jonger dan 45 jaar. In 1996 nog maar 33%. Steeds minder ondernemingen hebben jongere bestuurders en commissarissen in dienst. De jeugd van tegenwoordig boert dus achteruit in ondernemersland.

Tabel Verschuivingen van leeftijd van 1992 tot 1996

Speciale aandacht hebben wij in het onderzoek gegeven aan de 900 grootste ondernemingen van Nederland, die wij voor Elan voortdurend screenen op mutaties bij topfuncties. Hier blijkt de achteruitgang voor de jongelui nog dramatischer. Weliswaar is het percentage topfuntionctarissen onder de 45 jaar tussen 1992 en 1996 gelijk gebleven op 11%, gelijk dus aan het beeld bij de andere onderzochte 4000 grootste ondernemingen, maar het percentage is bij deze top 900-ondernemingen met jongelui als topfunctionaris is van 1992 tot 1996 gedaald van 45% naar 38%. Er zijn dus steeds minder top 900-onderemingen die jonge topfunctionarissen onder de 45 jaar in dienst hebben. De carrièrevooruitzichten voor de disko-generation zijn dus niet erg rooskleurig.
Daarentegen is de gemiddelde leeftijd van de topfunctionarissen van de 4000 onderzochte ondernemingen flink afgenomen sinds 1992, van 58 naar 55 jaar. Bij de top 900 ondernemingen is deze afname van de gemiddelde leeftijd nog sterker, namelijk van 60 naar 56 jaar. Gezien het feit dat er onder de 45 jaar geen verjonging heeft opgetreden lijkt de verjonging zich te beperken tot de generatie der vijftigers, de babyboom, hippies of oudere jongeren. Het ziet ernaaruit dat de invloed van de hippies groter is dan van de disko-generation. Zeker bij de grootste ondernemingen.
Het percentage top 900-ondernemingen met jongere bestuurders en commissarissen is wel groter dan bij de top 4000 ondernemingen 38% tegen 33%. In deze zin lopen de top 900-ondernemingen dus voorop met carrièrekansen voor jongere werknemers. Dit is opmerkelijk omdat de algemene indruk is dat de doorstroming bij grotere bedrijven slechter is. Dit blijkt dus niet waar te zijn. De young en bright blijken zich met grote behendigheid door het zompige netwerk van de middenklasse van de grootste ondernemingen te manoeuvreren.
Het feit dat steeds minder grote ondernemingen een gelijk aantal jongere bestuurders en commissarissen herbergt, betekent wel dat een aantal grote ondernemingen meer jonkies in dienst heeft aan de top en waar deze jongeren steeds meer invloed krijgen. Laten we deze "vooruitstrevende" carrière-ondernemingen eens onder de loep nemen.

Overzicht van de top 900-ondernemingen met meer dan 2 bestuurders en/of commissarissen onder de 45 jaar in dienst
De kampioen met jonge bestuurders is Compaxo International B.V., een vleesverwerkend bedrijf dat bestuurd wordt door 7 directeuren met de achternaam Van der Post. En hiermee is meteen de toon gezet voor de sfeer in de ondernemingen met jonge bestuurders en commissarissen. Voor het overgrote deel betreft het familiebedrijven in de levensmiddelenindustrie. Niets dus progressieve en flitsende automatiseringsbedrijven, maar juist het oer-Hollandse agrarische familiebedrijf dat in verjonging de boventoon voert. Automatiseringsbedrijven komen we niet eens tegen op de lijst met meerdere topfunctionarissen onder de 45 jaar. Ook de bedrijven met 5 jonkies aan de top worden gedomineerd door agrarische georienteerde ondernemingen. Deze landbouwcooperaties komen we ook verderop in de lijst regelmatig tegen. Vereniging European Options Exchange met 5 topfunctionarissen jonger dan 45 representeert in de kop van het klassement van verjongde bedrijven verschillende andere financiele ondernemingen. Ook deze eeuwenoude branche biedt ongekende kansen aan jonge carrièremakers.Tot slot lijkt de jeugd van tegenwoordig zich verzekerd van succes bij grote vestigingen van buitenlandse bedrijven. Wij moeten ze helaas teleurstellen. Veel toplieden van grote buitenlandse vestigingen komen uit het moederland.

Overzicht Topfunctionarissen jonger dan 35 jaar bij Top 900-ondernemingen
Top 100-ondernemingen en nog in sterkere mate de top 25-ondernemingen blijken - in tegenstelling tot de top 900-ondernemingen - ondanks hun veelbelovende wervingsacties onder de even veelbelovende studenten weinig hoopgevend voor snelle carrièremakers. Slechts 7 van de 100 grootste ondernemingen hebben meerdere topfunctionarissen jonger dan 45 jaar in dienst, namelijk Achmea, Ferrero, Sara Lee/DE, Bunge, Campina Melkunie, Cargill en Schiphol. Bij Ferrero en Bunge komen ze helaas uit het buitenland en bij Schiphol worden ze geleverd door de overheid, waar je ook tegen de algemeen geldende indruk in snel carrière kunt maken.
Kijken we naar de allerjongste topfunctionarissen van de top 900-ondernemingen (jonger dan 35 jaar) dan tekent zich hetzelfde beeld af als hierboven geschetst. De voedingsmiddelenindustrie is goed vertegenwoordigd met onder andere enkele landbouwcooperaties. De financiële wereld laat zich van haar beste kant zien met bedrijven als Aegon, Reaal en Uni-Invest. Automatiseringsbedrijven komen we wederom nauwelijks tegen. En de buitenlandse toplieden zijn ook weer alom aanwezig. Jonkies als P.S. Cohn (34) van Roba Holding, Mevrouw Fransen (32), J. Kern (29) van Naeff en S.G. Mooy (34) van Mooy Holding zaten zelfs in 1992 al op een toppositie. Bijna allemaal min of meer familiebedrijven. De Benjamin onder deze jonge topfunctionarissen is P.A.T.W. Hegeman met zijn 28 jaren al directeur van Hegeman Holding.
We komen ook weer dezelfde bedrijven tegen: Compaxo van de familie Van der Post, Ferrero van de familie Ferrero en Bunge van de familie Bunge y Born. Het zal dan ook niemand meer verbazen dat de helft van deze "jonge" bedrijven familiebedrijven zijn. De beste kansen voor een snelle carrière liggen dan ook in het bedrijf van je rijke pappie. Dat verklaart ook waarom er relatief zoveel vrouwen op deze overzichten voorkomen. De familie is ook wat betreft verjonging en emancipatie de hoeksteen van de samenleving. Behalve dat een vrouw de allerjongste topper van Nederland is, staan er ook twee jonge vrouwen onder de 35 jaar op deze lijst. Mevrouw drs B. Fransen (32) zit in de raad van bestuur van reisbureau Arke, dat opgericht is door haar vader, Ferry Fransen, die het overigens heeft verkocht aan de Duitse toeristenmultinational TUI. De tweede jongedame op deze lijst is mevrouw F.E. Sliepenbeek-Fentener van Vlissingen (34), lid van de raad van commissarissen van BN International Holding, een dochter van SHV, opgericht door haar overgrootvader. Als networking een van de belangrijkste wapens is op de weg naar de top, dan is je familienetwerk wel het meest interessant. Goede relaties hoef je niet zover van huis te zoeken. Kijk je pappie nog maar eens lief aan. Of anders - zeker gezien het aantal jonge vrouwen aan de top - je suikertante.

Verschuivingen van leeftijden van 1992 tot 1996

	1992		1996
	Personen	Bedrijven	Personen	Bedrijven
4000 ondernemingen
Gemiddelde leeftijd	58 jaar		55 jaar
Jonger dan 45 jaar	12%	37%	11%	33%
Top 900-ondernemingen
Gemiddelde leeftijd	60 jaar		56 jaar
Jonger dan 45 jaar	11%	45%	11%	38%
Jonger dan 35 jaar	1%	4%	1%	4%

Overzicht van de Top-900-ondernemingen met meer dan 2 bestuurders en/of commissarissen onder de 45 jaar in dienst

Onderneming	Topfunctionarissen jonger dan 45 jaar
Compaxo International B.V.	7
CONO V.o.f.	5
Vereniging European Options Exchange	5
FRIESLAND (Frico Domo) Cooperatie B.A.	5
Centrale cooperatie Landbouwbelang U.A.	5
Cooperatie ABC U.A.	4
Cooperatie Achmea U.A.	4
N.V. Brabantse Ontwikkelings Maatschappij	4
Eerste Nederlandse Cement Industrie (ENCI) N.V.	4
N.V. Gelderse Ontwikkelingsmaatschappij "GOM"	4
Land- en Tuinbouwcooperatie Rijnvallei B.A.	4
Koninklijke Verkade N.V.	4
Amsterdamse Investeringsbank N.V.	3
AXA Leven N.V.	3
Zuivelcoöperatie Coberco U.A.	3
Dormaël Groep B.V.	3
Levensverzekering Maatschappij Erasmus N.V.	3
Ferrero International B.V.	3
Free Record Shop Holding N.V.	3
Hovac B.V.	3
Ingka Holding B.V.	3
Interbrew Nederland N.V.	3
Meatpoint B.V.	3
N.V. NUON	3
P & O Ferrymasters B.V.	3
Sara Lee/DE N.V.	3
Staal Bankiers N.V.	3
Stichting Uitzendbureau Arbeidsvoorziening Start	3
Time Warner Publishing B.V.	3
N.V. Energieproduktiebedrijf UNA	3

Topfunctionarissen jonger dan 35 jaar bij de top-900-ondernemingen

Naam (alfabetisch)	Leeftijd	Topfunctie
Dhr. Ir. W. van Ballegooijen	33	Lid Directie Dairy Trading International B.V.
Dhr. J. Born	34	Lid Raad van Comm. Bunge B.V.
Dhr. Drs. E.M. Bosma	34	Lid Raad van Advies Batenburg Beheer N.V.
Dhr. P.H. de Bruijne	34	Lid Directie Farm-Frites Beheer B.V.
Dhr. P.S. Cohn	34	Lid Directie Roba Holding B.V.
Dhr. Ing. R.R. Doek	34	Lid Directie Meppeler Machinefabriek
Dhr. E. van Erkelens	31	Lid Directie Ravast N.V.
Dhr. G. Ferrero	32	Lid Directie Ferrero International B.V.
Dhr. P. Ferrero	33	Lid Directie Ferrero International B.V.
Dhr. Mr. E. Friese	34	Lid Directie AEGON Levensverzekering N.V.
Mevr. Drs. B. Fransen	34	Lid Raad van Bestuur Arke N.V.
Dhr. H.J.W. Geerdink	1963	Lid Bestuur Twente Achterhoek B.A.
Dhr. A.J. Giethoorn	29	Lid Raad van Comm. Noord Nederlandse Drukkerij Holding
Dhr. R. Groenendijk	34	Lid Directie Troost Groep B.V.
Dhr. J.J. Harris	32	Lid Raad van Comm. Memorex Telex N.V.
Dhr. P.A.T.W. Hegeman	1968	Lid Directie Hegeman Holding B.V.
Dhr. D.J. Hewitt	31	Lid Raad van Bestuur Texaco Nederland B.V.
Dhr. J.J. Jantjes	30	Lid Bestuur Coveco B.A.
Dhr. J. Kern	29	Lid Raad van Comm. Naeff N.V.
Dhr. H. Lund	34	Lid Directie Christiaens International B.V.
Dhr. S.G. Mooy	34	Lid Directie Mooy Holding B.V.
Dhr. J.W.P.M. Nelissen	34	Lid Bestuur Landbouwbelang U.A.
Dhr. M. O'Leary	33	Lid Directie Autobar Group B.V.
Dhr. J. Odfjell	29	Lid Raad van Comm. Skibs Hassel Holding N.V.
Dhr. Drs. G. van Olphen	34	Lid Raad van Comm. Hooge Huys Verzekeringen N.V.
		Lid Raad van Bestuur Reaal Verzekeringen N.V.
		Lid Raad van Comm. Hollandse Koopmansbank N.V.
		Lid Raad van Comm. ASN N.V.
Dhr. J. Overeem	33	Lid Raad van Comm. Rijnvallei B.A.
Dhr. J.C. van der Post	32	Lid Directie Compaxo International B.V.
Dhr. N.C. van der Post	34	Lid Directie Compaxo International B.V.
Dhr. Ir. A.F. Poort	33	Lid Raad van Comm. Kennemerland
Mevr. F.E. Sliepenbeek-Fentener van Vlissingen	34	Lid Raad van Comm. BN International Holding B.V.
Dhr. R.D. St. John Gore	33	Lid Directie Northern Telecom International Finance B.V.
Dhr. Drs. J.R. Stolle	32	Lid Directie Uni-Invest N.V.
Dhr. J.J.M. Straathof	34	Algemeen Directeur Directie Neste Chemicals Benelux Holding B.V.
Dhr. Z. Weima	30	Lid Directie Weima B.V.
Dhr. Drs. F. van Wezel	31	Lid Directie Wezel Groep B.V.